اهمیت دیوار ساختمان در برابر زلزله (دیوار ضد زلزله را جدی بگیرید!)

 

تقریباً می توان گفت زلزله پای ثابت خبرها و اتفاقات هر روز دنیاست و البته کشور ما هم تا به امروز خسارت های زیادی از این بابت دیده است. اما سوال اینجاست که آیا می توان ساختمانی کاملاً ضد زلزله داشت؟!!

در چند سال اخیر که شاهد وقوع زلزله های زیاد و تقریباً شدیدی در کشورمان بوده ایم، خریداران خانه به این فکر افتادند که خانه هایی مقاوم در برابر اتفاقات این چنینی داشته باشند. اما آیا می توانیم به ادعای سازندگان در این باره اعتماد کنیم؟؟

در این مطلب می خواهیم به راه هایی مثل استفاده از سازه های مقاوم در ساخت خانه های ضد زلزله اشاره کنیم و نگاهی هم به مزیت ها، تنوع و ویژگی های آنها داشته باشیم.

مقایسه استحکام خانه های معمولی و ضد زلزله

 

حتماً در اخبار و روزنامه ها تصاویر خانه های مخروب و آوار شده در زلزله های اخیر را دیده اید؟ بیشترین درصد ساختمان هایی که به چنین عاقبتی دچار می شوند مربوط به خانه های روستایی می باشد. این خانه ها از بلوک های بتنی غیر مسلح و حتی آجر ساخته می شوند که روی پی ساختمان همه وزن سقف را مستقیم وارد می کنند!

طبیعی است بعد از وقوع زلزله هایی با قدرت بالای ۵/۴ ریشتر هم ممکن است خسارات زیادی به بار آورد.

اما زمانی اهمیت ساختمان ضد زلزله را متوجه می شوید که با وجود زلزله ۷ ریشتری هم آب از آب تکان نمی خورد! در ساخت این خانه ها از سازه هایی استفاده می شود که علاوه بر تحمل وزن سازه، در برابر نیروهای واژگونی و جانبی مثل نیروی زلزله بین زمین و سازه مقاوم هستند.

همچنین توزیع جرم، سختی و مقاومت آنها به صورتیست که نیروی ناشی از زلزله را به طور یکنواخت در کل ساختمان پخش می کند.

ساخت خانه ضد زلزله در ۲۴ ساعت توسط یک مخترع ایرانی!

شاید برایتان جالب باشد که بدانید دکتر ناصر صائبی ساکن ایالت متحده آمریکا توانسته در سال ۲۰۰۴ خانه ای طراحی و بسازد که علاوه بر سبک و ارزان بودن، کاملاً ضد زلزله هم باشد!

ویژگی هایی منحصر به فرد خانه این است که:

1. بسیار وزن کمی دارد. علت این موضوع این است که از پلی استایرن هایی ساخته شده که کاملاً منبسط هستند و ۸/۹۵ درصد آن را هوا تشکیل می دهد.
2.  ۱۰۰ درصد قابل بازیافت هستند.
3. مقاوم در برابر زلزله و طوفان
4. قابل حمل بودن خانه!
5. داشتن عایق های صوتی و حرارتی
6. سرعت بالا در ساخت و عملیات اجرا
7. و قابلیت طراحی و اجرا به شکل دلخواه نیز از دیگر ویژگی های این خانه هاست

تکنیک های مقاوم سازی دیوار ساختمان در برابر زلزله

روش های مختلفی برای مقاوم سازی دیوارهای یک بنا وجود دارد که در این قسمت به برخی از آنها اشاره می کنیم:

1. افزودن دیوار برشی و تقویت دیافراگم
2. ایجاد مقاومت بیشتر بنا با افزودن قاب پیرامونی و تقویت دیافراگم
3. پاشیدن بتن شاتکریت روی شبکه فولادی
4. افزودن کلاف در قسمت اتصال دیوار و سقف

مزیت دیوارهای ضد زلزله چیست؟

در ابتدای توضیحات این بخش باید اضافه کنیم که تصور اشتباه گران تمام شدن استفاده از این دیوارها در بنا را دور بریزید!

اتفاقاً با به کارگیری تکنیک هایی در ساخت این دیوارها، هزینه های ساخت کل بنا ۱۵ درصد هم کاهش پیدا می کند. Easy wall یا همان دیوار ضد زلزله، مزیت هایی دارد. مثل اینکه: در هر متر مکعب از آن ها یک پنجم وزن دیوارهای معمولی را داشته و دلیلش این است که لایه توری از جنس پلی پروپیلین در آن استفاده شده است.

علاوه بر مزیت هایی که تا به اینجا اشاره کردیم، این دیوارها مقاوم در برابر رطوبت مثل باران، حرارت و صوت نیز می باشند.

بلبرینگ، ابزاری در ساخت خانه های ضد زلزله

بلبرینگ که در آن از ساچمه و سطوح سیقلی شکل تشکیل شده است، باعث می شود تا در هنگام وقوع زلزله اصطکاک را به حداقل ممکن برساند و به راحتی حرکت کنند. این واژه از دو کلمه لاتین ball به معنی توپ و bearing تحمل بار تشکیل شده است.

وقتی که از این ابزار در ساخت خانه ای استفاده شود، در هنگام وقوع زلزله پی سازه به آرامی حرکت می کند و به این ترتیب نیروهای وارد شده بر اسکلت ساختمانی تخلیه می شود. ۲ مدل بلبرینگ وجود دارد:

نوع اول حالتیست که با عایق های ضد لرز کشویی جلوی حداکثر لرزه ها را می گیرد و بخش اندکی از آن ها را به ساختمان منتقل می کند. مدل دوم که از روکش های لاستیکی تشکیل شده است، صفحات پلاستیکی و فولادی دارد که در دو طرف ساختمان ها به کار برده می شود.

آیا سازه های معمولی می توانند در برابر زلزله مقاوم باشند؟

حالا ممکن است این سوال برایتان ایجاد شود که آیا ساختمانی وجود دارد که بدون استفاده از تکنیک های مقاوم سازی در برابر زلزله و روش هایی که در بالا به آن اشاره کردیم، در برابر زلزله های نسبتاً شدید مقاوم باشد؟!

جالب است بدانید که چنین چیزی امکان دارد! زیرا با ابتدایی ترین استاندارهای مهندسی هم می توانیم ادعا کنیم که خانه شما در برابر زلزله ای ۷ ریشتری روی سرتان آوار نشود! آسیب های وارد شده در زمین لرزه هایی با قدرت بالا، حتی برای ساختمان های به اصطلاح ضد زلزله هم امکان دارد ولی درصد کمتری هستند.

مثلا اگر در مهندسی ساختمان های معمولی به این نکته توجه شود که همه استحکام و مقاومت سازه بر روی یک یا چند المان متمرکز نشود، آسیب های جدی مثل ریزش و… را نخواهد داشت.

ساختمان های قدیمی خود را در برابر زلزله مقاوم کنید!

برخی افراد تصور می کنند امکان مقاوم سازی برای خانه های قدیمی خود را ندارند و به همین دلیل دست به تخریب آنها می زنند. اما باید بدانید که هزینه های مقاوم سازی در برخی شرایط حتی از عملیات تخریب آن نیز بیشتر می شود!

روش های مقاوم سازی در دو مدل کلی و موضعی وجود دارد. در روش اول عملیاتی مثل: اضافه کردن دیوار پشتبند و کناری، کاهش جرم ساختمان، اضافه کردن بادبندی و دیوار برشی، افزودن میان قاب ها و افزایش ضخامت دیوار از اصلی ترین تکنیک های آن می باشد.

روش موضعی مقاوم سازی ساختمان ها با به کارگیری روش هایی مثل: مقاوم سازی ستون ها و تیرها به کمک ژاکت فولادی و یا بتنی، مقاوم سازی ستون با FRP و… تنها بخشی از ساختمان را ترمیم می کند.

جمع بندی

در کشورهایی که روی گسل زلزله قرار دارند مثل ایران، توجه به نکاتی مثل مقاوم سازی ساختمان ها بسیار موثر خواهد بود. شما می توانید تنها با توجه کردن به همین چند نکته ساده و کاربردی که در این مطلب به آن اشاره کردیم، سلامت خود و خانوادیتان را تضمین کنید.

 

هم اکنون میتوانید در مورد مطلب “ارتباط میلگرد بستر با زلزله چیست؟” مطالعه نمایید