وال پست چیست؟

وال پست جزو آن دسته از ابزار و متریال می ‌باشد که توسط آنها می‌توان دیوارهای غیر سازه‌ ای را در برابر زلزله باد شدید و یا حوادث این چنینی مقاوم سازی کرد وال پست در زمان وقوع هرگونه حادثه ‌ای که می‌ تواند باعث وارد شدن نیرو به ساختمان شود می ‌تواند از ریزش و یا تخریب ساختمان جلوگیری نماید. در واقع بیشترین استفاده وال پست در مقاوم سازی میانقاب ‌های سازه و غیر سازه ‌ای در برابر زلزله می‌ باشد همچنین دیگر کاربرد وال پست استفاده از آن در نگهداری از در و پنجره عایق تاسیسات و  نمای بیرونی است.

انواع وال پست

اجرای وال پست با دو روش افقی و عمودی انجام می ‌شود در هنگامی که دهانه بزرگی وجود داشته باشد باید از وال پست‌ عمودی یا قائم استفاده شود و دهانه تیر طبقه پایین را باید به تیر طبقه بالا جوش داد اما در هنگامی که می ‌خواهید به ساختمان استحکام ببخشید باید از روش افقی استفاده نمایید و از وال پست بین اسکلت ساختمان با دیوارها استفاده نمایید.

انواع وال پست در دیوارها

وال پست‌ انواع متفاوتی دارند و مهمی که در استفاده از آنها وجود دارد این است که شما می‌ خواهید به چه روشی از آن استفاده نمایید وال پست از نظر مصالح به دو دسته فلزی و بتنی تقسیم می ‌شوند که وال پست فلزی در داخل ساختمان ‌هایی استفاده می ‌شود که اسکلت‌ های بتنی دارند برای استفاده از وال پست ‌از پروفیل‌ های ناودانی قوطی و یا نبشی و یا دیگر مصالح فولادی استفاده می ‌شود البته اگر می ‌خواهید که یکپارچگی بیشتر باشد و انتقال بار مناسب ‌تر انجام شود بهتر است از نبشی به جای وال پست قوطی شکل استفاده کنید.

اجرای وال پست در اسکلت بتنی

در ابتدا باید طبق نقشه و همچنین محل قرارگیری بال پست ام به این نصب آن نمایید بعد از آن نوبت به نصب کردن ورقه‌های اتصال در سقف و کف ساختمان مورد نظر شما می‌باشد در هنگام آن باید فاصله لازم برای وال پست را در نظر بگیرید. در هر دو ردیف برای دیوارکشی و یا بلوک سازی باید از یک بست استفاده کنید بعد از آنکه دیوارکشی به اتمام رسید باید از ۴ میلگرد بستر برای جوش دادن ورقه‌ های اجرا شده استفاده کنید.

اجرای وال پست در اسکلت فلزی

در نصب وال پست در اسکلت فلزی با بتنی تنها یک تغییر وجود دارد که این است که باید وال پست را با جوشکاری به تیر و ستون وصل نمایید با توجه به اینکه این روزها بیشتر ساختمان ‌ها اسکلت فلزی دارند استفاده و نصب درست وال پست از اهمیت بسیار زیادی برخوردار می ‌باشد.

هدف از اجرای وال پست چیست؟

زمانی که زلزله یا باد بسیار شدیدی رخ دهد به ساختمان نیروهای جانبی وارد می ‌شود که این نیروهای شدید باعث می ‌شوند که سازه اصلی و اجزای غیرسازه‌ ای در صورتی که اجزای غیرسازه‌ ای و همچنین سازه اصلی ساختمان تحت تاثیر نیروهای مختلف قرار بگیرند تخریب می ‌شوند که برای رفع این مشکل از وال پست استفاده می ‌شود اجرای وال پست به روش‌ های جدید باعث می‌ شود تا ساختمان در برابر زلزله و باد استحکام خوبی داشته باشد.

وال پست ‌ها باعث اتصال دیوار غیرسازه‌ ای به سازه اصلی می‌ شود و این اتصال غیر قابل انعطاف نمی ‌باشد و یک حرکت بسیار کوچک و مستقل برای دیوار وجود دارد که در این صورت با وجود مورد گفته شده نیروهای شدید باعث ریزش ساختمان نخواهند شد.

در زمانی که نیروی شدیدی به ساختمان در جهات مختلف وارد شود این نیروها می ‌تواند باعث شود تا ساختمان خراب شود اما وال پست باعث مهار نیرو می ‌شود وال پست به دیوار اجازه می ‌دهد تا صفحات آزادی کمی در حرکت داشته باشد و این حرکات باعث کاهش نیروی شدید بین دیوار و سازه می ‌شود و جلوی ریزش ساختمان را خواهد گرفت.

وال پست کناری چیست؟

وال پست کناری به شکل U و یک ناودانی است که دیوار را در جهات داخلی و خارجی آن حفظ می ‌کند عرض آن بیشتر از ضخامت دیوار غیر سازه ‌ای می ‌باشد و دیوار باید در هر دو طرف بین لبه‌ های وال پست قرار بگیرد والپست که برای این مورد استفاده می‌ شود با ارزهای مختلف ساخته می ‌شود و طول آن به اندازه طول دیوار غیر سازه‌ ای می ‌باشد بیشتر این نوع وال پست ‌ها تا حدود ۳ متر طول دارد. اتصال وال پست کناری از قسمت بالا و پایین به سازه اصلی می ‌باشد و در سازه‌ های فولادی و بتنی قابلیت استفاده دارند در تمام دیوار غیر سازه‌ای نمی ‌توانیم از وال پست استفاده کنیم بلکه تنها در دیوارهایی از این مورد استفاده می ‌شود که دارای شرایط مشخصی باشند.

وال پست میانی

پست میانی به شکل H می ‌باشد و مانند یک تیرآهن نازک می‌ باشد که توسط جوشکاری سه صفحه مستطیلی چسبیده به هم تولید شده است در ساختمان ‌هایی که دیوارهای آن طول و ارتفاع زیادی داشته باشند وال پست میانی در داخل دیوار مورد استفاده قرار می ‌گیرد و از دیوار در مقابل نیروهای خارجی حفاظت می ‌کند عرض والپست میانی با توجه به ضخامت دیوار غیر سازه ‌ای تعیین می ‌شود زیرا دیوار باید در هر دو طرف بین دو لپه وال پست قرار داده شود این نوع وال پست استحکام دیوار را در مقابل زلزله و یا وزش باد شدید و هرگونه نیروی خارجی افزایش می ‌دهد.

لبه‌ های آن در هر طرف حدوداً ۵ سانتی‌ متر است و این بارکد می‌ تواند به صورت افقی عمودی مورد استفاده قرار گیرد وال پست میانی که به صورت عمودی مورد استفاده قرار می ‌گیرد دارای سوراخ‌ های لوبیایی شکل نیست که در داخل آن انتهای مفتول میلگرد بستر قرار می ‌گیرد وال پست میانی هم در اسکلت‌ های بتنی و هم در اسکلت‌ های فلزی قابل استفاده است اما شما لازم نیست تا در تمام دیوارهای غیر سازه‌ای از وال پست میانی استفاده نمایید و تنها باید در دیوارهایی از آن استفاده کنیم که طول و ارتفاع آن زیاد است‌.

وال پست منقطع چیست؟

شبیه وال پست کناری است ولی طول آن کوتاه ‌تر است  طولی بین ۱۰ تا ۵۰ سانتی ‌متر دارد وال پست‌ های معمولی منقطع طولی بین ۲۰ تا ۴۰ سانت دارند طول لبه‌ های آنها نیز حدوداً ۷ سانتی ‌متر می ‌باشد این نوع متریال در لبه‌ های طرفین بالای دیوارهای غیر سازه ‌ای مورد استفاده قرار می ‌گیرد در اسکلت‌ های بتنی پست منقطع با استفاده از پیچ و رول ولت به سازه‌ ها متصل می ‌شود اما در اسکلت‌ های فلزی به اسکلت جوش داده می ‌شوند.

ضوابط قرارگیری وال پست و الزامات قانونی

مقررات ملی ساختمان سندی است که باید الزامات آن را در طراحی و اجرای ساختمان به خوبی انجام داد. در بند ۴-۹-۱-۳ این مقررات که در سال ۹۶ ویرایش شده ملزم به رعایت کردن قانون‌ های استاندارد ۲۸۰۰ به میان آورده شده است.

بر اساس موارد گفته شده در بندهای ۴، ۵ و ۶ قانون استاندارد ۲۸۰۰ استفاده از این محصولات ضروری می باشد. در این بندها آمده دیوارهایی که ارتفاع بیش از ۲ متر دارند، باید به خوبی مهار شوند. از جمله نکات اجرایی در وال پست ها می‌ توان به موارد زیر اشاره کرد:

حداکثر طول مجاز هر دیوار غیرسازه‌ ای که میان دو کلاف قائم قرار گرفته است نباید بیشتر از ۶ متر یا ۴۰ برابر ضخامت باشد.

اگر تراز را از کف در نظر بگیریم، حداکثر ارتفاع دیوار غیر سازه‌ ای ۳.۵ متر است. در تمام دیوارهای غیر سازه‌ ای لبه‌ های قائم باید مهار شوند.

لبه‌ های افقی دیوارهای غیر سازه‌ ای چون در کل ارتفاع قرار ندارند؛ باید با کلاف‌ های فولادی یا ناودانی‌ های نمره ۶ مهار شوند.

به یاد داشته باشید اگر هر کدام از ضوابط قانون ملی ساختمان رعایت نشود،  می تواند باعث بوجود آمدن زیان‌ های مالی و جانی بسیاری شود. همچنین اگر ساختمان به دلیل زلزله یا باد تخریب شود و مشخص شود طی طراحی و ساخت، کوتاهی در اجرای این قوانین صورت گرفته؛ یکی از مقصرین اصلی مهندس ناظر ساختمان معرفی می‌ شود.

نکات محاسباتی وال پست

محاسبات برای وال پست به دو مورد لرزه ای و سازه ای تقسیم می شود. وال پست ها عضو بسیار مهمی در ساختمان ها در نظر گرفته می شوند و باید بتوانند وزن بار دیوار، وال پست و بارمرده و زنده را تحمل نمایند. در این محاسبات وال پست بعنوان عضو بسیار مهمی برای ایمنی ساختمان در نظر گرفته می شود.

برای رعایت بهتر محاسبات به موارد زیر توجه نمایید:

• وال پست معمولا از بتن یا فلز ساخته شده است و نوع متریال استفاده شده بسیار مهم است.
• باید ابعاد آن را تعیین نمایید. باید اندازه ای را انتخاب نمایید که بتواند فشار بار را تحمل نماید.
• باید شیوه اتصال را مشخص نمایید و اتصال باید طوری باشد که بتواند نیروی وارده را به سایر بخش هاس اجزا هم منتقل کند.

مزایا و معایب استفاده از وال پست

استفاده از وال پست در هر سازه ای می تواند دارای برخی از مزایا و معایب باشد که در این بخش به این موارد اشاره خواهیم کرد. از جمله مزایای وال پست در سازه می توان به مقاومت ساختمان در برابر زلزله و افزایش مقاومت ساختمان در برابر باد و طوفان و اتفاقات طبیعی اشاره نمود.

اجرای وال پست علاوه بر مزایا زیادی که دارد و باعث افزایش ایمنی جان ساکنین می شود می تواند دارای برخی معایب نانند افزایش هزینه ساخت و ساز و نیاز به مهاربندی مناسب شود که در کل می توان گفت مزایا استفاده از وال پست به قدری زیاد هستند که بتوان معایب آن را نادیده گرفت.

برخی از اشتباهات رایج در هنگام اجرای وال پست چیست؟

متاسفانه برخی مواقع در هنگام اجرای وال پست اشتباهاتی رخ می‌دهد که می‌تواند باعث ایجاد خطرات و عواقب خطرناکی شود برخی از این مشکلات سطحی هستند اما برخی دیگر عمیق هستند و باید از آنها جلوگیری شود.

استفاده کردن از مصالح نامناسبی مثل لوله‌های فلزی و یا استفاده کردن از میلگردها می‌تواند مقاومت وال پست را کاهش دهد ابعاد آن باید با طراحی سازه شما تعیین شود پس عدم رعایت ابعاد صحیح هم می‌تواند باعث کاهش مقاومت وال پست شود شما باید پست را به درستی به سایر اجزای سازه نصب نمایید تا نیروهای وارد بر آن به سایر اجزا منتقل شود

بال پست‌ها باید طبق ضوابط آیین نامه‌های ساختمانی در محل مناسب قرار بگیرند عدم رعایت محل قرارگیری می‌تواند باعث کاهش عملکرد پست شود عدم اجرای مناسب وال پست می‌تواند باعث ریزش ساختمان شود.

وال پست میانی چیست؟

وال پست میانی یا وادار میانی متریالی H مانند است که در بین دیوارها مورد استفاده قرار می گیرد. وال پست میانی در هر طرف دو قسمت مانند بال دارد که در این قسمت ها مانند وال پست U شکل سوراخ لوبیایی برای قرار گرفتن قسمت انتهایی میلگرد بستر بکار گرفته شده است.

در صورتی که طول دیوار غیرسازه‌ ای از مقدار استاندارد گفته شده در طراحی ابتدایی بیشتر باشد، وال پست میانی یا وادار میانی برای حفظ و نگهداری دیوارها مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از وال پست میانی به گونه‌ ای می باشد که جلوی آزادی حرکت اندک دیوار در جهت داخل صفحه را نمی گیرد اما دیوار را کاملا در جهت خارج صفحه و لرزش کنترل می کند. برای رسیدن به این هدف و کسب عملکرد مناسب اتصال بالا و پایین وال پست میانی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هستند و باید با دقت بالا نصب و اجرا شوند. طبق این ضابطه دیوارهای با طول اندک مانند دیوار سرویس‌ بهداشتی و حمام نیازی به نصب وال پست میانی ندارند.

نصب و متصل کردن وال پست میانی در انتهای بالایی آن در زیر تیر هم بصورت کشویی باشد. اتصال کشویی آن ها اجازه حرکت وال پست میانی در درون خود را در جهت داخل صفحه می ‌دهد. اما هیچ گونه حرکت خارج صفحه برای وال پست میانی امکان نخواهد داشت، چرا که بال‌ اتصال کشویی متربال اچ طور دو طرف وال پست میانی را گرفته‌ اند و از رخ دادن این مساله جلوگیری می ‌کنند. اتصال کشویی معمولا از دو نبشی یا از یک متریال U شکل شبیه وال پست منقطع ساخته می ‌شود.

از دید مهندسی قسمت های مهم یک ساختمان که می تواند استحکام آن را در برابر زلزله تضمین کند، دیوارها، سقف و ستون هاست. وال پست که به روش های مختلفی در پروژه های عمرانی از آن استفاده می شود، یکی از روش های استحکام سازی بناست که البته در کشور ما سابقه ای طولانی ندارد و شاید یک دهه باشد که از آن استفاده می کنند.

اگر علاقمند شدید تا بیشتر از این سازه مهم در عملیات ساختمانی بدانید، با محتوای امروز همراه باشید.

معرفی وال پست و نقش آن در ساختمان سازی

شاید برایتان پیش آمده باشد که ساختمان های نیمه آماده و در حال ساختی را در کوچه و خیابان مشاهده کنید که یک سری ستون های فلزی در لابلای ستون های اصلی آن نظرتان را به خودش جلب کند؟!

برای نگهداری دیوارها و یکپارچه سازی آن ها به منظور افزایش مقاومت دیوار، وال پست کلافی می گویند. البته از آنجایی که هنوز سابقه استفاده از این تکنیک در کشور ما زیاد نیست، در برخی پروژه ها به اشتباه از آن استفاده می کنند و یا از وجود چنین تکنیکی خبر ندارند!

به هر حال استفاده درست و اصولی از وال پست در دیوارها باعث افزایش مقاومت و ایمنی کل بنا در برابر حوادث طبیعی و غیر طبیعی مثل زلزله خواهد شد.

انواع وال پست

به طور کلی پیاده سازی این روش به دو شکل افقی و عمودی می باشد. زمانی که دهانه بزرگ باشد، از وال پست های قائم یا عمودی استفاده می کنند که باید دهانه تیر طبقه پایین را به تیر طبقه بالا جوش زد.

اما در روش افقی برای استحکام بخشیدن بین اسکلت ساختمان با دیوارها از آن استفاده می شود. وال پست به روش های مختلفی در سازه ها به کار برده می شود که سعی می کنیم در ادامه بیشتر به آن ها بپردازیم.

انواع وال پست در دیوارها

نکته مهمی که در اجرای این سازه وجود دارد این است که به چه روشی از آن استفاده می شود؟ مثلاً وال پست ها از نظر مصالح ساختمانی در دو گروه فلزی و بتنی قرار می گیرند. نوع فلزی آن در ساختمان های دارای اسکلت و بتنی در ساختمان هایی با مصالح بنایی به کار برده می شوند.

برای اجرای آن ها معمولاً از پروفیل های ناودانی، نبشی، قوطی و یا مصالح فولادی می توان استفاده کرد که البته در بسیاری موارد میبینیم که از ناودانی برای آن استفاده می شود. در عین حال اگر به دنبال یکپارچگی بیشتر بین دیوارها و انتقال بار مناسب بین آن ها هستید، بهتر است از روش نبشی به جای قوطی استفاده کنید.

اجرای وال پست در اسکلت بتنی به چه صورتی می باشد؟

اول از همه در این روش باید مشخص کنید که با توجه به نقشه و محل قرارگیری درست وال پست، آن را در کجای سازه قرار دهیم؟ بعد از آن نوبت نصب ورقه های اتصال در کف و سقف ساختمان می رسد. در هنگام اجرای دیوارها به این نکته توجه کنید که فاصله لازم برای وال پست را در نظر بگیرید.

در هر ۲ ردیف از دیوارکشی و یا بلوک سازی دیوارها، باید از یک بست استفاده کرد. بعد از پایان دیوارکشی، باید از ۴ میلگرد برای جوش دادن به ورقه های کف و سقف اجرا شده استفاده کرد. حالا نوبت آن رسیده که با سیم های آرماتوربندی میلگردها را به بست ها متصل کرده و دو طرف دیوار را قالب ببندیم.

در پایان هم داخل قالب ها را با بتن پر کرده و بعد از جدا سازی قالب ها مطابق با ضخامت دیوار، وال پست بتنی خواهیم داشت.

اجرای وال پست در اسکلت فلزی به چه صورتی است؟

روش کار در این حالت مثل اجرای وال پست در سازه بتنی می باشد با این تفاوت که باید آن را با جوشکاری به تیر و ستون وصل کرد. از آنجایی که امروزه از اسکلت فلزی بیشتر از همه در پروژه های ساختمانی استفاده می شود، اهمیت به این موضوع و اینکه به شیوه درستی از سازه ها استفاده کنیم، کاملاً ضروریست.

با وجود اینکه دیوارهای کناری در یک ساختمان جزو عناصر غیر سازه ای محسوب می شوند، اما با توجه به اتفاقات ناگواری که در چند سال اخیر در کشور شاهد آن بودیم، مثل زلزله کرمانشاه و… به این موضوع مهم می توان پی برد که اهمیت دیوارها به اندازه ستون و تیرهای یک ساختمان بالاست.

با رعایت درست و اصولی وال پست ها در پروژه های ساختمانی، می توان خسارت جانی و مالی را تا حد قابل توجهی کاهش داد.

روش های مهار دیوار از جهت اجرایی:

1. مهار دیوار به کمک قرار دادن میلگرد در داخل کف
2. اجرای وال پست جان پناه
3. ایجاد تسمه اطراف ستون
4. ساخت وال پست با نبشی کشی و یا انکر بولت
5. وصل کردن ستون با میلگرد به دیوار
6. عبور دادن میلگرد در سوراخ قالب ها به منظور مهار دیوارها
7. قرار دادن میلگرد در ستون های مجاور

در چه شرایطی مجاز به استفاده از وال پست می باشیم؟

مطابق با ضوابط اجرایی در آیین نامه ها، در برخی شرایط باید از وال پست استفاده کرد:

1. برای دیوارهای بیش از ۳.۵ متر می توان از وال پست افقی استفاده کرد.
2. برای دیوارهایی با طول بیش از ۶ متر، مجاز به استفاده از آن هستید.
3. چنانچه طول دیوار ۴۰ برابر ضخامت آن باشد، می توان از وال پست استفاده کرد.

متداول ترین اشتباهات رایج در استفاده از وال پست

یکی از اشتباهات رایجی که در پروژه های عمرانی در استفاده از این سازه شاهد آن هستیم، توسط پیمانکاران صورت می گیرد! که علت این موضوع را کاهش هزینه پروژه می دانند و البته قابل پذیرش نیست!

به عنوان مثال به جای اینکه از نبشی در کلاف افقی استفاده کنند، این کار را با میلگرد انجام می دهند. یا مانع اجرای پشت به پشت نبشی های افقی و عمودی می شوند.

کلام آخر

در سال هایی اخیر مهندسان سازه بسیاری بوده اند که متوجه اهمیت اجرای وال پست در ایمنی ساختمان در برابر زلزله شده اند و علاوه بر توجه به استفاده از میلگرد بستر داخل ساختمان، از این تکنیک هم استفاده می کنند.

اگر که برآوردی از هزینه این سازه در پروژه داشته باشید متوجه می شوید که قیمت بسیار کم آن در مقابل سایر هزینه های عمرانی، لزوم استفاده از این روش را پررنگ تر می کند.