میلگرد بستر چیست؟ قیمت میلگرد بستر + ضوابط اجرایی – آویژه

همه ما شاید کم و بیش از روند تکاملی بشر در طول تاریخ برای ساخت خانه اطلاعاتی داشته باشیم. میلگرد بستر تکنیکی برای مقاوم سازی هر چه بیشتر ساختمان هاست تا کمترین آسیب را در برابر اتفاقاتی مثل زلزله داشته باشد. آیا تا به حال دقت کرده اید بیشترین آسیبی که در اثر یک زلزله به خانه ها وارد می شود، به کدام قسمت ها مربوط است؟!

بله درست حدس زدید! سقف و دیوارها بیشترین خسارات وارد شده به منازل مسکونی و سایر ساختمان های شهر و روستاهای آسیب دیده هستند. حالا باید چه راه حلی برایش در نظر گرفت؟ آیا روش هایی وجود دارد که در عین مقاوم سازی، روشی کاملاً مهندسی شده و مطمئنی باشد؟!

با ادامه این مطلب همراه ما باشید تا با ۳ نکته مهم درباره میلگرد بستر بیشتر آشنا شوید.

میلگرد بستر چیست؟

همانطور که گفتیم سقف و دیوارها بیشترین آسیب و خسارات وارده به ساختمان ها در اثر زلزله هستند. بنابراین باید به فکر راه حلی بود تا این هزینه ها را کاهش داد. استفاده از میلگرد بستر یکی از همان راه حل هاییست که علاوه بر مقاوم سازی بیشتر، مقرون به صرفه نیز هست!

اولین بار در سال ۱۸۱۳ بود که اروپاییان از این روش در ساختمان سازی استفاده کردند. بعد از آن تقریباً در سال ۱۹۵۰ بود که در آئین نامه های بین المللی آمریکا وارد شد و از آن تاریخ به بعد این تکنیک شروع به کار کرد.

نکته مهم در مورد استفاده از این نوع میلگرد در کشور ماست که از سال ۱۳۹۲ وارد آئین نامه ملی شد! به این ترتیب مقاومت سقف و دیوارها در اثر زمین لرزه نیز بیشتر شد.

۲ روش استفاده از میلگرد بستر

مطابق با استاندارهای ASTM ساخت این میلگرد و نحوه اجرای آن در دیوارها به ۲ نوع عمودی و افقی انجام می شود:

1. عمودی:

بهترین توضیحی که می توان در این روش داد این است که با عبور آرماتور به شکل عمودی و از بین بلوک و یا آجرها، دیوار تا سقف بالا آمده و از آنجایی که اصلاً قصد نداریم جلوی حرکت آزادانه آرماتور را بگیریم، دیوار را به سقف وصل نمی کنیم بلکه آن را داخل ناودان متصل به سقف قرار می دهیم و با سیمان و یا بتن فضای خالی بین آرماتور و تیرچه بلوک را پر می کنیم.

2. افقی:

در این روش تنها با قرار دادن افقی مقاطع و با فاصله های مشخص از یکدیگر بین مواد سیمانی، آجر و یا بلوک آرماتور بستر افقی را تشکیل می دهیم.

چگونه میزان استفاده از میلگرد بستر را محاسبه کنیم؟

طبق مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان، ۲ روش برای محاسبه میزان استفاده از این نوع میلگرد وجود دارد:

1. روش تجویزی:

در این روش گفته می شود که به ازای ماکسیمم ۴۰ سانتی متر ارتفاع دیوار، یک ردیف از میلگرد بستر استفاده شود.

2. روش محاسباتی:

در این روش از یک فرمول خاصی تبعیت می شود که آن به این شکل است: مجموع سطوح مقطع مفتول های مورد استفاده برابر ۰۰۰۷/۰ سطح مقطع موثر دیوار باشد.

جمعبندی

در این مطلب سعی کردیم اطلاعات مهمی از میلگرد بستر ارائه دهیم. در انتها باید اضافه کنیم که برای اتصال آرماتورها به یکدیگر از روش جوش مقاومتی استفاده می شود که علاوه بر گرم کردن فلز، عملیات با سرعت بیشتری پیش رفته و نقطه جوش به شکلی کاملاً یکنواخت می شود.

۴ مزیت اصلی استفاده از میلگرد بستر

1. مهم ترین مزیت استفاده از این تکنولوژی بالا بردن حس امنیت و ایمنی بیشتر برای افرادیست که در خانه زندگی می کنند! از آنجایی که میلگردهایی از جنس فولاد به مرور زمان و در اثر رطوبت دچار زنگ زدگی می شوند، در این روش از روی استفاده شده تا روی فولاد را بگیرد و از فرسایش زود هنگام آن جلوگیری کند.
2. همچنین مقرون به صرفه بودن هزینه های ابزاری این چنینی در مقایسه با روش های قدیمی باعث می شود بسیاری از سازندگان از این تکنیک ها برای فروش بیشترشان هم استفاده کنند.
3. در روش میلگرد مقاومتی بستر نیازی به دوغاب بندی نیست و امکان قرارگیری به شکل عمودی هم وجود دارد.
4. امکان استفاده در انواع دیوارها مثل سفالی، بلوک های ACC و بلوک های سیمانی از دو نوع باربر و غیر باربر نیز می باشد.
5. با این روش در دیوارها می توان مطمئن بود که مقاومت کششی آن را بالا برده و در برابر فشارهای زلزله ایمنی بیشتری خواهد داشت.

در چه دیوارهایی می توان از میلگرد بستر استفاده کرد؟

اصولاً دیوارهایی از جنس آجر و یا سفال مقاومت کمتری در برابر زلزله و فشارهای ناشی از آن دارند. به همین دلیل مهندسان ساختمانی تمام تلاششان این بود که با کمترین زحمت و هزینه بتوان بدون تخریب و یا اضافه کاری، مقاومت این دیوارها را بالا برد.

بر طبق استاندارد سازی های آمریکا در این زمینه، میلگردهایی با قطر ۴ میلی متر و عرض ۵ و ۱۱ سانتی متر که به صورت آجدار هم هستند ساخته شد که در این زمینه بسیار مفید واقع شدند.

قیمت میلگرد بستر

برای اینکه بهتر از قیمت میلگرد و جزئیات آنها باخبر شوید، در جدول زیر به ۲ نوع از آن که عرض متفاوتی دارند می پردازیم:

نگاهی به مشخصات فنی میلگرد بستر

اگر بخواهیم کمی بیشتر درباره جزئیات این میلگردها توضیح دهیم باید به سراغ ضخامت و نحوه استفاده از آنها برویم. مثلاً داشتن اطلاعاتی درباره ضخامت و و قطر آنها بد نیست!

جزییات اجرایی میلگرد بستر در دیوارهای داخلی و خارجی( پیوست ششم استاندارد ۲۸۰۰)

حداقل قطر مفتول میلگرد باید ۴ میلیمتر و حداکثر آن نصف ضخامت ملات بستر باشد. این ضخامت ملات هم نباید از ۱۶ میلیمتر بیشتر باشد. بیشترین مواردی که از ملات بستر وجود دارد ۱۰ میلیمتر بوده که از مفتول هایی به قطر ۴ الی ۵/۴ میلیمتر تشکیل شده است.

دیوارهای داخلی (تیغه ها)

خرابی تیغه ها در زلزله یکی از عوامل اصلی آسیب رسان بوده است. به علاوه در حالاتی که از تیغه ها به عنوان مهار جانبی برای لوله کشی، اتاقک های الکتریکی، قفسه ها یا دیگر اعضای غیرسازه ای استفاده می شود، خرابی تیغه ها ممکن است باعث آسیب رساندن به این تاسیسات شود. تیغه های داخلی باید مانند دیوارهای خارجی از سقف و ستون ها جداسازی شوند.

فواصل جداسازی دیوارها از قاب باید توسط مواد تراکم پذیر مناسب از قبیل پشم سنگ ضد رطوبت پر شود. مانند دیوارهای خارجی در دیوارهای داخلی نیز توصیه می شود برای جلوگیری از ترک خوردگی در نازک کاری از یک لایه شبکه الیاف یا رابیتس بر روی مواد تراکم پذیر استفاده شود.

در بیمارستان ها برای جلوگیری از ایجاد ترک خوردگی در نازک کاری، در گوشه های دیوار در هنگام زلزله لازم است از اتصالات کشویی سرتاسری در کناره ها و تراز سقف استفاده شود. در سایر ساختمان های با اهمیت بسیار زیاد استفاده از این ضابطه توصیه می شود.

تبصره ۱: در صورتی که از تیغه به عنوان مهار جانبی دیگر اعضای غیرسازه ای استفاده شود، تیغه و مهارهای لازم باید برای بار وارده کنترل شوند.

تبصره ۲: تیغه هایی که تمام ارتفاع طبقه را پوشش نمی دهند (دیوار کوتاه) مانند دیوارهای خارجی بخصوص در ساختمان های بتنی همواره باید از قاب سازه ای جدا شوند.

فاصله جداسازی

فاصله جداسازی دیوارهای داخلی از ستون ها به اندازه ۰.۰۱ ارتفاع کف تا کف طبقه و فاصله جداسازی از سقف برابر با بیشترین دو مقدار ۲۵ میلی متر و حداکثر خیز دراز مدت تیر می باشد.

تیغه پانلی

در تیغه های پانلی قائم، دیوار به صورت یک دال یک طرفه طراحی می شود و دیوار باید با استفاده از قطعات نبشی یا قطعه اتصال مشابه در جهت خارج از صفحه در تراز سقف و کف مهار شود.

در این حالت باید اتصال پانل دیوار در تراز سقف با نبشی یا ناودانی به صورت کشویی بوده و دیوار اجازه جابجایی داخل صفحه را داشته باشد.

در این نوع دیوارها نیازی به وادار(وال پست) انتهایی یا میانی نمی باشد.

پوشش نما و یا پاشش سیمان بر روی سطوح تیغه های پانلی باید به نحوی اجرا شود که موجب چسبیدن و اتصال نبشی به تیغه پانلی نشود و از حرکت آن در داخل صفحه جلوگیری ننماید.

در صورتی که ارتفاع دیوار به اندازه ای باشد که پانل قابلیت تحمل بار خمشی وارد بر آن را نداشته باشد، باید از تیرک در تراز میانی و وادار انتهایی استفاده نمود. توجه شود که تیرک باید به وادار متصل شود و از اتصال آن به ستون ها پرهیز شود.

استفاده از دیوارهای داخلی پنلی در بیمارستان ها موکدا توصیه می شود.

در تیغه های ساخته شده از LSF باید توجه شود که تیرک پانل سرد نورد نباید به سقف متصل شود.

در این حالت می توان از تیرک تغییر شکل دهنده (دو تیرک قرار گرفته در درون هم که به صورت کشویی امکان جابجایی دارند و تیرک بالا به سقف متصل بوده و تیرک پایین به قاب سرد نورد متصل است) استفاده نمود برای جزییات بیشتر می توان به نشریه ۶۱۲ سازمان برنامه و بودجه مراجعه نمود.

تیغه بلوکی

در تیغه های بلوکی(دیوار بلوکی)، دیوار مشابه با یک پوسته و دال دو طرفه طراحی می شود. جداسازی در جهت داخل صفحه و مهار در جهت خارج از صفحه می تواند توسط قطعات نبشی فولادی، بست های U شکل و یا قطعات مشابه آنها، متصل به سازه در تراز سقف و متصل به ستون ها در دو انتهای (طرفین)دیوار و وادارهای میانی، انجام شود.

قطعات اتصال می توانند منقطع یا پیوسته باشند که باید برای نیروی خارج از صفحه طراحی شوند. در این دیوارها باید از المان مسلح کننده میلگرد بستر خرپایی یا نردبانی برای دیوارهای دارای ملات ماسه سیمان و از بست های فولادی منقطع یا پیوسته برای دیوارهای دارای ملات بستر نازک جهت یکپارچه سازی و حفظ پیوستگی دیوار استفاده کرد.

در دیوارهای با ارتفاع کمتر از ۳.۵ متر لزومی به اجرای وادار انتهایی در نزدیکی ستون نمی باشد.

اتصال دیوارها به سازه باید به نحوی انجام شود که در اثر خیز تیرهای زیر و بالای دیوار، جابجایی نسبی طبقات و یا عوامل وارد آورنده نیروی خارج از صفحه از جمله زلزله، باد و …، قطعه دیوار پایدار بماند و عملکرد آن حفظ شود و از ایجاد ترک شدید در دیوار جلوگیری نماید.

در این بند نمونه هایی از اتصالات مورد قبول ارائه شده است.

جزییات مشروح تر همراه با جداول مقاطع محاسبه شده در «راهنمای طراحی سازه ای و جزییات اجرایی دیوارهای غیر سازه ای–ضابطه شماره ۸۱۹ مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی»ارائه شده است. دیوارهای بلوکی با توجه به  عملکرد دو طرفه آنها در جهت افقی باید با استفاده از ابزار مناسب مسلح شوند (شکل ۱).

این مسئله دردیوارهای بلوکی اجرا شده با ملات می تواند با استفاده از میلگرد بستر خرپایی یا نرده بانی (شکل۲) و دیوارهای اجرا شده با ملات بستر نازک (ضخامت ملات کمتر از ۳ میلی متر)یا چسب های پلی یورتان با استفاده از بست های نازک فولادی منقطع یا پیوسته انجام شود (شکل ۳).

میلگرد بستر های مورد استفاده باید طبق ضوابط مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان در مواردی که مورد نیاز است از جنس فولاد ضد زنگ یا فولاد گالوانیزه و یا میلگرد آج دار سرد نورد باشند. حداقل سطح مقطع قطعه مسلح کننده ۰.۰۰۰۳ سطح مقطع موثر دیوار در برش خارج از صفحه می باشد.

حداکثر فاصله قائم قطعات مسلح کننده در ارتفاع دیوار یک متر می باشد که باید قطعه براساس آن طراحی و محاسبه شود.

  شکل ۱- دیوار خارجی بلوکی (سفال، آجر بلوک سیمانی سبک و…)دارای ملات سیمانی مسلح شده به میلگرد بستر

                                                      شکل ۲- میلگرد بستر نرده بانی

                        شکل۳- بست های فلزی منقطع در دیوارهای بلوکی ساخته شده از ملات بستر نازک