ضابطه ۷۱۴ چیست و جزئیات ضابطه ۷۱۴ – فراسازان آویژه
ضابطه ۷۱۴: در چارچوب نظام فنی و اجرایی یکپارچه، موضوع ماده (۳۴) قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور و
آییننامه اجرایی آن و ماده ( ۲۳) قانون برنامه و بودجه، به پیوست ضابطه ۷۱۴ امور نظام فنی اجرایی،
مشاورین و پیمانکاران با عنوان « دستورالعمل طراح ی زهسا یا و الزامات و ضوابط عملکرد و اجرا یی نمای
خارجی ساختمان بازنگری ها ( اول)» به صورت لازم الاجرا ابلاغ میشود از تاریخ تا ۰۱ /۷۰/ ۱۴۰۱ اجرا درآید به .
برای قراردا هایی که بعد از تاریخ ۱۴۰۱/۰۷/۰۱ منعقد میشوند، بخشنامه شماره ۷۵۸۳۹۶ /۵۹ مورخ
۱۳۹۵/۰۷/۱۰ فاقد اعتبار است.
امور نظام فنی اجرایی، مشاورین و پیمانکاران، دریافت کننده نظرات و پیشنهادهای اصلاحی در مورد
مفاد این ضابطه بوده و اصلاحات لازم را اعلام خواهد کرد.
اصلاح مدارک فنی
خواننده گرامی:
امور نظام فنی اجرایی، مشاورین و پیمانکاران معاونت فنی، امور زیربنایی و تولیدی سازمان برنامه و بودجه کشور، با
استفاده از نظر کارشناسان برجسته مبادرت به تهیه این ضابطه کرده و آن را برای استفاده به جامعه ی مهندسی کشور
عرضه نموده است. با وجود تلاش فراوان، این اثر مصون از ایرادهایی نظیر غلط های مفهومی، فنی، ابهام، ایهام و اشکالات
موضوعی نیست.
جزئیات بیشتر ضابطه ۷۱۴
از اینرو، از شـما خوانندهی گرامی صـمیمانه تقاضـا دارد در صـورت مشـاهده هر گونه ایراد و اشـکال فنی در ضابطه ۷۱۴، مراتب را بصورت زیر گزارش فرمایید:
-۱ در سامانه مدیریت دانش اسناد فنی و اجرایی (سما) ثبت نام فرمایید: ir.nezamfanni.sama
-۲ پس از ورود به سامانه سما و برای تماس احتمالی، نشانی خود را در بخش پروفایل کاربری تکمیل فرمایید.
-۳به بخش نظرخواهی این ضابطه مراجعه فرمایید.
-۴ شماره بند و صفحه موضوع مورد نظر را مشخص کنید.
-۵ ایراد مورد نظر را بصورت خلاصه بیان دارید.
۶ – در صورت امکان متن اصلاح شده را برای جایگزینی ارسال کنید.
کارشناسان این امور نظرهای دریافتی را به دقت مطالعه نموده و اقدام مقتضی را معمول خواهند داشت.
پیشاپیش از همکاری و دقت نظر جنابعالی قدردانی میشود.
۱ هدف ضابطه ۷۱۴
هدف این دستورالعمل ارائه ضوابط طراحی و اجرای نماهای ساختمانی تحت اثر بارهای لرزهای، باد، ضربه و سایر عوامل
محیطی و ارائه راهکارهای مناسب برای مهار آنها میباشد.
-۲-۱ محدوده کاربرد
محدوده کاربرد این دستورالعمل نماهای ساختمانی است. این ضوابط در صورتی باعث پایداری نما میشود که دیوارهای
پشتیبان نما در صورت وجود، ضوابط فصل۱۲ این دستورالعمل را رعایت نمایند. در غیر این صورت، آسیب های وارده به
دیوارهای نگهدارنده نما باعث آسیب دیدن و خرابی نما میگردد. همچنین تغییرمکانها و جابجایی های نسبی سازه نیز
باید در محدوده ضوابط استاندارد ۲۸۰۰ برای سازه باشد. در غیر این صورت رعایت ضوابط این دستورالعمل به تنهایی از
وقوع آسیب به نما جلوگیری نمیکند.
-۱-۲-۱نقش نما در ساختمان ضابطه ۷۱۴
به طور کلی نما سه نقش عمده در ساختمان دارد. مقاومت در برابر بارهای ناشی از باد، زلزله، نیروهای گرانشی و ،…
محافظت در برابر عوامل محیطی نظیر رطوبت و دما و تامین زیبایی ظاهری. طراحی و اجرای نما در ساختمان ها باید دو
بخش عمده را لحاظ کند:
– بارهای وارده به نما: نمای ساختمان باید برای تحمل بارهای وارده، ناشی از باد، زلزله، نیروهای گرانشی و بار ثقلی مصالح
نما، طراحی و اجرا گردد.
– مقاومت و دوام نما: نمای ساختمان باید دارای مقاومت مناسب در برابر عوامل محیطی نظیر تغییرات رطوبت، دما،
یخزدگی، آلاینده های موجود در هوا، بارندگی شدید، سایش، نور خورشید، گرما و سرما، به خصوص در محیط های دارای
شرایط خورندگی و تغییرات شدید در شبانه روز باشد.
-۳-۱ ملاحظات کلی ضابطه ۷۱۴
با توجه به ضابطه ۷۱۴ ارائه شده در این دستورالعمل، لازم است اجزای نما بسته به نیاز، در مقابل بارهای وارده ناشی از باد و
نیروها و جابجایی های زلزله و بارهای ناشی از ضربه مهار شوند.
در طراحی نمای ساختمانها در برابر بارهای وارده سه عامل به شرح زیر باید مورد بررسی و کنترل قرار گیرد:
– اتصال نمای ساختمانها به تکیه گاه باید قادر به تحمل نیروهای وارده به نما ناشی از بار باد، زلزله و اثرات ضربه باشد.
– تکیه گاه نما و اتصال آن به سازه باید توانایی انتقال بار به سازه را داشته باشد.
نمای ساختمان باید قادر به تحمل نیروها و جابهجایی نسبی تعریف شده در این دستورالعمل باشد.
قیود مورد نیاز برای مهار نما براساس نوع، اندازه و وزن قطعات آن تعیین میشود. در انتخاب و نصب قیود برای طراحی
نما، نکات زیر باید رعایت شود:
– مهار نصب شده برای نما با مهار نصب شده برای سیستم های دیگر تداخل پیدا نکند.
– در صورت نیاز به سوراخ کردن دیوارهای غیرسازهای نگهدارنده نما یا در مواردی که تجهیزات دیگری در مسیر انتقال
بار مهار به اعضای سازهای قرار داشته باشند، باید تمهیدات ویژهای در نظر گرفته شود.
– انتهای مهار لرزهای همواره باید به قطعهای متصل باشد که مقاومت کافی در برابر بار طراحی ناشی از بارهای زلزله، باد
و ضربه مطابق فصل سوم را داشته باشد.
– قیود مورد استفاده برای مهار لرزهای باید الزامات فنی قطعه نما را نیز برآورده نماید.
– اتصال قطعات از طریق پیچکردن، جوش یا سایر اتصالات باید صورت گیرد و نباید بر روی مقاومت اصطکاکی ناشی ازوزن قطعه نما حساب نمود.
– یک مسیر بار ممتد همراه با مقاومت و سختی کافی بین قطعه نما و سازه نگهدارنده باید فراهم باشد. اتصالات اجزای
نما باید قابلیت انتقال نیروهای محاسبه شده را داشته باشند.
-۴-۱ انواع نما ضابطه ۷۱۴
-۱-۴-۱ انواع نما از نظر نحوه اجرا و اتصال
هستند (شکل۱-۱) که هرکدام ۳ و نمای مهار شده به میانقاب ۲ ، دیوار نما ۱ انواع نماهای خارجی متداول شامل دیوار پردهای
میتوانند به صورت مهار شده یا چسبانده شده اجرا شوند
-۱-۱-۴-۱ نمای پردهای در نمای پردهای، بارهای وارده به نما توسط قاب سازهای جداگانهای که مستقیماً به اعضای اصلی سازه متصل شده
است تحمل میشود و مجموعه به مانند یک پرده روی سطح خارجی ساختمان را میپوشاند. در یک نمای پردهای، بارهای
ناشی از وزن نما، باد و زلزله مستقیما از نما به اعضای سازهای منتقل میشود.
باید حداقل ۵۰ میلیمتر فاصله بین نمای پردهای و اعضای سازهای در نظر گرفته شود. این فاصله برای تطابق
بینظمی های ابعادی غیرقابل پیشبینی در سازه است. نمای پردهای میتواند به دو صورت شفاف و غیر شفاف باشد. نمای پردهای شفاف شامل انواع نماهای پانل شیشهای میباشد و نمای پردهای غیرشفاف شامل پانلهای بتنی پیشساخته،
پانل های مسلح شده با الیاف شیشه، نمای کامپوزیت و نظایر آن است. در نمای پردهای غیرشفاف به منظور فراهم کردن
امکان نازک کاری داخلی، افزودن عایق حرارتی، برقکاری و عبور لوله های تاسیساتی در پشت نما، یک دیوار داخلی اجرا
میشود.
-۲-۱-۴-۱ دیوار نما ضابطه ۷۱۴
این نوع نما مشابه نمای پردهای غیرشفاف است. دیوار نما میتواند در سازه های قابی و سازههای دیوار باربر استفاده
شود. در این نوع نما وجود یک دیوار در پشت نما اجباری است. بارهای وارد بر این نوع نما به دیوار پشتیبان منتقل میشود.
دیوار پشتیبان بارها را به قاب سازهای ساختمان منتقل میکند. دیوار نما به دو نوع مهارشده و چسبانده شده تقسیم
میشود.
در نمای مهارشده، مهار، نما را به دیوار پشتیبان متصل میکند. بنابراین علاوه بر انتقال و تحمل بار ثقلی نما، این مهار
باید بارهای باد و زلزله را از نما به دیوار پشتیبان انتقال دهد. عموماً در این نوع نما، یک فضای خالی بین نما و دیوار
پشتیبان، به صورت یک زهکش طراحی میشود.
در نمای چسبانده شده، نما به دیوار پشتیبان چسبانده میشود. در این حالت حتماً باید نما با قطعه مناسب برای تحمل
بارهای لرزهای به دیوار پشتیبان مهار شود و ماده چسباننده تنها وظیفه انتقال بارهای ثقلی را دارد.
-۳-۱-۴-۱ نماهای مهارشده به میانقاب
نمای خارجی مهار شــده به میان قاب (دیوار قرار گرفته در فضــای بین تیر و ســتون) در فضــای خالی بین تیرها و
ستون ها قرار میگیرد و در این حالت قاب سازهای در معرض دید قرار دارد. نمای مهار شده به میانقاب، تنها در سازههای
قابی استفاده میشود و به دو صورت مهار شده و چسبانده شده طراحی میشود.
در سازههایی که چنین سیستم نمایی دارند، به دلیل پائین بودن مقادیر مقاومت حرارتی قاب سازهای بتنی یا فولادی،
مشـکل عایق بندی حرارتی وجود داشـته و انتقال حرارت از طریق تیر و سـتون انجام میشـود. با توجه به اینکه در دیوار
پردهای و دیوار نما، قاب سازه ای ساختمان پوشانده می شود، می توان کارایی حرارتی بالاتری بدست آورد. از لحاظ لرزه ای
جزییات این نوع نما سادهتر از سایر انواع نما میباشد.
۱ انواع نماهای متداول از نظر مصالح
نماها براساس مصالح به کار رفته در آنها به انواع زیر تقسیم میشوند:
-۱-۲-۴-۱ نمای سنگی ضابطه ۷۱۴
سنگ جسم جامد طبیعی است که از ترکیب یک یا چند نوع کانی تشکیل شده است. سنگهای ساختمانی طبیعی به
دلیل زیبایی ظاهری و هزینه نگهداری پایین، یکی از رایج ترین مصالح ساختمانی مورد استفاده در نمای ساختمان ها به
شمار میروند.
غالباً از سنگ گرانیت، سنگ آهک، تراورتن، ماسه سنگ، سنگ لوح، ماربل و کوارتزیت برای نماسازی استفاده میشود.
سنگ های نما از نظر کیفیت کلی باید سالم، بادوام و خوش ظاهر بوده و در هنگام انتخاب باید به دوام و پایداری در برابر
عوامل جوی، تغییرات ابعادی، مقاومت فشاری، تخلخل، پایداری در برابر نمک های محلول و بخارات شیمیایی که احتمال
میرود سنگ در معرض آن قرار گیرد توجه شود. در صورت اجرای صحیح و اصولی، سنگها از دوام بالایی برخوردار
میباشند. انتخاب سنگ مناسب، مشخص نمودن روش استخراج و ساخت، طراحی شیوه اتصال و نصب صحیح تمام اجزا،
سبب افزایش دوام سنگ میگردد.
وزن سنگ در مقایسه با سایر انواع نما بیشتر است که باعث میشود نیروی ثقلی و زلزله بیشتری به آن وارد شود و این
مسأله در صورت مهار نامناسب باعث جدا شدن سنگ از سطح نما و سقوط آن تحت اثر بارهای ثقلی، بارهای جانبی ناشی
از زلزله و یا انقباض و انبساط ناشی از تغییرات درجه حرارت میشود.
سنگهای مصنوعی در مقایسه با سنگ طبیعی وزن کمتری داشته و از ترکیب مجدد سنگهای طبیعی با مواد افزودنی
دیگر به دست می آیند. سنگهای مصنوعی از ترکیب سیمان یا رزین، رسها، آگرگاتهای سنگهای ضایعاتی و خاک های
سبک وزن ساخته میشوند. رنگدانه ها یا اکسید فلزات، رنگ مورد نظر را به این سنگ ها میدهد. ترکیبی که از این راه به
دست می آید در قالب هایی ریخته میشود که دارای نقش و نگارهای سنگهای طبیعی بوده و به این قطعات جلوهای
طبیعی میدهد.
-۲-۲-۴-۱ نمای آجری در ضابطه ۷۱۴
آجر یکی از قدیمی ترین مصالح ساختمانی شناخته شده میباشد. آجر سنگی است مصنوعی که در سه نوع رسی، ماسه
آهکی و بتنی ساخته میشود. نوع رسی آجر از پختن خشت (گل شکل داده شده) و نوع ماسه آهکی آن از عمل آوردن
خشت ماسه آهکی (که از فشردن مخلوط همگن ماسه سیلیسی و آهک در قالب ساخته میشود) با بخار تحت فشار زیاد
بدست میآید. آجرهای بتنی همانند بلوک های سیمانی تهیه میشوند.
آجر در شکل های گوناگون تولید شده ودر نماسازی نیز مورد استفاده قرار میگیرد. نماهای آجری به علت دوام زیاد، تطبیق
پذیری، صرفه اقتصادی، مقاومت در برابر آتش و ظاهر زیبا مورد توجه اند. علاوه بر این نماهای آجری نیاز کمی به نگهداری
و تعمیر دارند و برای ساختمانهایی با ارتفاعهای مختلف قابل استفادهاند.
آجرهایی که برای نماچینی در ضابطه ۷۱۴ به کار میروند در رنگهای زرد کم رنگ که به آن آجر سفید میگویند و زرد پررنگ که به آن
آجر به ی میگویند و همچنین آجر قرمز رنگ روشن یا قرمز رنگ سیر موجود است. ارتفاع آجرهایی که در نما کار میشوند
ممکن است ،۳ ۴ یا ۵ سانتیمتر باشد ولی دو بعد دیگر این آجرها عموما مانند سایر آجرهای فشاری یا ماشینی ۲۰×۱۰
میباشد. در سالیان اخیر آجرهای نما با عرض کم نیز به عنوان آجر نمای نازک (آجر پلاک) بسیار متداول شده است.
-۳-۲-۴-۱ نمای سیمانی ضابطه ۷۱۴
نمای سیمانی در ضابطه ۷۱۴ از متداولترین نماها برای ساختمان های بلندمرتبه به حساب میآید. انواع نمای متداول نمای پایه سیمانی
عبارتند از:
الف- نمای آستر سیمانی ( نمای سیمانی لیسهای)
اندود سیمان پرتلند میتواند هم برای سطوح داخلی و هم برای سطوح خارجی مورد استفاده قرار گیرد. غالب کاربرد اندود
سیمان پرتلند به عنوان آستر نهایی دیوار خارجی میباشد. اندود سیمان پرتلند خارجی به نام نمای آستر سیمانی نامیده
میشود.
ب- نمای تخته سیمانی الیافی
صفحه های سیمانی الیافی صفحههای پیشساختهای هستند که دارای مواد چسباننده از نوع سیمانی یا کلسیم سیلیکات
سنتزی میباشند و در آنها از الیاف برای تقویت خصوصیات کششی و خمشی استفاده میشود. الیاف میتوانند به صورت
پراکنده تصادفی یا شبکه ای منظم در ماتریس سیمانی بهکار گرفته شوند. ظاهر این صفحه ها میتواند خودرنگ (رنگ واقعی
سیمان)، رنگدار شده (به رنگ و فام دلخواه) و بافتدار (به طرح دلخواه) باشد.
ج- نمای بتنی پیش ساخته
پانل های بتنی پیشساخته برای تمامی شرایط آب و هوایی مناسب و قابل اجرا میباشند ولی بیشتر در شرایط آب و هوایی
سخت مورد استفاده قرار میگیرند چرا که استفاده از مصالح بنایی یا بتن درجا در آب و هوایی که خطر یخزدگی وجود
دارد به دلیل سرعت پایین عملآوری سیمان پرتلند مشکل ساز است. استفاده از پانل های پیش ساخته باعث حذف نیاز به
نصب داربست و افرایش امنیت کارگران میشود. همچنین با توجه به اینکه این پانل ها در محل های سر بسته و بدون اینکه
شرایط آب و هوایی بر روند ساخت آنها تاثیری داشته باشد تولید میشوند، دارای کیفیت بالا هستند.
د- نماهای بتن پارچهای
این نوع نما به صورت پانل های بتنی مسلح شده با یک لایه پارچه عمدتاً از نوع الیاف شیشه مقاوم به قلیا میباشد. این
پانلها را میتوان به ابعاد و شکلهای مختلف ساخت و از شکل پذیری و مقاومت بسیار بالایی در برابر بارهای وارده برخوردار
میباشند. همچنین این نماها در برابر شرایط مختلف محیطی از پایداری بسیار خوبی برخوردار میباشند.
-۴-۲-۴-۱ نمای سرامیک
با توجه به قیمت بالای سنگ و وزن زیادی که انواع سنگها به صورت یک لایه متمرکز در قشر خارجی ساختمان ها، به
صورت بار خطی بر سازه اعمال میکنند و به جهت حفاظت از منابع طبیعی و جلوگیری از تخریب محیط زیست، از
سرامیک که به صورت مصالح مصنوعی و فرآوری شده تهیه میگردد به عنوان نمای ساختمان میتوان استفاده نمود. نمای
سرامیک در مقایسه با سنگ، وزن کمتر و تنوع بیشتری دارد. نمای سرامیکی مجاز برای استفاده در نمای خارجی سازه ها
نمای سرامیکی خشک میباشد.
۱ نمای کامپوزیت فلزی
کامپوزیت ها از ترکیب دو یا چند ماده جداگانه تشکیل شدهاند که ماده حاصل نسبت به هر کدام از اجزاء تشکیل دهنده
استحکام و دوام بیشتری دارد. خواص کامپوزیت در مجموع از هرکدام از اجزاء تشکیلدهنده آن بهتر است و اجزاء مختلف،
کارایی یکدیگر را بهبود میبخشند و این یکی از مزیت های کامپوزیت محسوب میشود. از متداولترین نماهای کامپوزیت
میتوان به نمای کامپوزیت آلومینیومی، پانلهای فلزی عایقبندی شده و نمای کامپوزیت پلییورتان اشاره کرد.
۰/ میلیمتر در اطراف و یک هسته از جنس ۱ ورق های کامپوزیت آلومینیوم
متشکل از دولایه آلومینیوم به ضخامت ۳ تا ۵
پلاستیک یا یک ماده معدنی پرکننده ضدحریق (نظیر مواد پلیاتیلنی) به ضخامت ۳ الی ۵ میلیمتر میباشند. لایه خارجی
می عمدتاً دارای یک پوشش آستر رزین اپوکسی و یک لایه PVDF
باشد. سطح ورق کامپوزیت با یک لایه فیلم محافظت ۲
میشود. از جمله مزایای این پانل میتوان به سبکی وزن، تنوع رنگ و شکلپذیری اشاره کرد.
از جمله بزرگترین مشکلات این نوع نما، چسبیدن ذرات گرد و غبار بر سطح نمای ساختمان ها و همچنین تغییر رنگ نما
است. تمیز کردن نما مستلزم ایجاد داربست یا پیش بینی بالابرهای مخصوص جهت شستشو است.
-۶-۲-۴-۱ سیستم نمای دارای عایق حرارتی خارجی
سیستم نمای دارای عایق حرارتی خارجی که با عنوان نمای اتیکس یا EIFS شناخته میشود، یک سیستم نمای خارجی
است که از سه جز اصلی زیر تشکیل شده است:
-۱عایق: رایج ترین مواد برای عایق، فوم پلیاستایرن منبسط شده و پشم معدنی تختهای است. البته استفاده از عایق های
دیگر نیز امکانپذیر است. لایه عایق باید با استفاده از میخ پرچ به دیوار پشت نما متصل شود.
-۲مسلح کننده: به منظور مسلحکردن تخته های عایق یک لایه اندود سیمانی به همراه مش الیاف مسلح کننده عمدتاً از
الیاف شیشه مقاوم به قلیا به منظور جلوگیری از ایجاد ترک استفاده میشود.
-۳پوشش نهایی: برای پوشش نهایی، انواع اندود، چوب، سرامیک، آجر لعابدار، فلز و موادی از این قبیل میتواند به کار
رود.
-۷-۲-۴-۱ نمای شیشه ای
به شیشه یا پلاستیک و هر نوع ماده شفاف یا نیمه شفاف در مقابل عبور نور در نمای خارجی ساختمان، نمای شیشه ای
گفته میشود. انواع شیشه های مورد استفاده در صنعت ساختمان را میتوان براساس اجزا ترکیبی، روش ساخت و ویژگی های
آن تقسیمبندی نمود.
تمامی شیشه هایی که در ساختمان به کار میروند باید از ترکیب موادی ساخته شوند که ثبات ویژگی های شیشه در طول زمان
را تضمین نمایند. به عبارتی باید نسبت به تابش خورشید مقاوم باشند یعنی تابش خورشید سبب خرابی آنها نشود و خواص
طیفی آنها در مقابل اشعه های تابشی مستقیم و غیر مستقیم تغییر نکند. همچنین در مقابل عوامل جوی پایدار باشند.
-۸-۲-۴-۱ نمای چوبی
نمای چوبی به سادگی با سایر مصالح ترکیب میشود و امکان ساخت نما های متنوع را فراهم میآورد. چوبهای نرم برای
ساختمان ها به عنوان نمای خارجی قابل استفاده میباشد. انجام عملیات حرارتی بر روی چوب (نظیر ترمو چوب) و
فرایندهای اصلاح چوب توانسته است قابلیت دوام محدوده وسیعی از چوب های نرم را بدون اصلاح در روشهای نگهداری
افزایش دهد. استفاده از چوب های سخت نیز به غیر از گونههای خاصی از آنها در حال افزایش است. چوب های سخت عموماً
محکمتر و پایدارتر از چوب های نرم هستند.
-۹-۲-۴-۱ نمای سبز
توسعه شهرنشینی در سالهای اخیر منجر به توجه بیشتر به ایجاد فضای سبز در فضاهای شهری به عنوان یک رویکرد
پایدار برای بهبود اکولوژی و تغییرات آب و هوایی در محیط زیست، شده است. دیوارها و نماهای سبز یکی از راه حل هایی
است که به همراه بام های سبز برای افزایش مساحت فضای سبز شهرها اندیشیده شده است.
دیوار سبز دیواری است که یا به طور خودایستا است یا بخشی از یک ساختمان است که به طور کامل یا بخشی از آن از
گیاه پوشیده شده است. از فواید آن میتوان به استفاده مجدد از آب، بهبود کیفیت هوا و کاربرد به عنوان مانع صوتی اشاره
کرد. دیوارهای سبز معمولا به دو شکل نمای سبز و دیوار زنده اجرا میشوند.
۲مقدمه
در این فصل ملاحظات و معیارهای کلی برای ارزیابی رفتار انواع نما و اتصالات آنها با توجه به تجربیات موجود ارائه شده
است. معیارهای کمی طراحی نماها و اتصالات آنها در فصل ۳ ارائه شده است.
-۲-۲الزامات کلی
-۱در صورت استفاده از نمای صلب سنگین مانند نمای چسبانده شده سنگی یا آجری، در نمای سازه های با سیستم
انعطاف پذیر مانند قاب خمشی باید توجه کرد که خطر آسیب اینگونه نماها در این نوع سازهها زیاد است و در صورت
استفاده باید از جزییات ویژه ارائه شده در این دستورالعمل استفاده شود.
-۲باید با استفاده از جزییات ویژه ارائه شده در این دستورالعمل از قرار گیری نما تحت اثر جابجایی نسبی طبقات جلوگیری نمود.
m/kg 50 میباشد، باید در فواصل کمتر یا ۲ -۳به طور کلی در هر نوع نما، اجزای پوششی که وزن واحد سطح آنها بیش از
۱/ متر دارای مهار مکانیکی به قاب دیوار خارجی باشند. کفایت مهار در مقابل بارهای لرزهای باید براساس معیارهای
مساوی ۲
پذیرش ارائه شده در این دستورالعمل ارزیابی شود. همچنین کفایت اجزای پوشش در مقابل مقادیر مورد انتظار تغییرمکان
تعیین شده در این دستورالعمل باید با استفاده از جزییات ارائه شده در این دستورالعمل تامین گردد.
-۴در نماهای مهار شده، قطعات نما توسط اتصالات مکانیکی به سازه متصل شدهاند. قطعات و اتصالات مزبور باید طوری
طراحی شوند که قادر به تحمل تغییرشکل های ناشی از زلزله بدون انتقال آن به نما باشند.
-۵پنجره های بزرگ به خصوص پنجره های نمای مشرف به پیادهرو، باید دارای شیشه های ایمن باشند. شیشه ایمن شامل
شیشه های آبدیده، شیشه های دارای سیم یا الیاف، شیشه های دارای لایه پوشش مقاوم در برابر ضربه یا پانل های پلاستیکی
میباشد. شیشه های ایمن، در برابر خردشدن ایمنی بالایی دارند یا پس از خردشدن در قاب خود باقی می مانند.
-۶در جاهایی که از مهار نگهدارنده در بتن استفاده شده است، این مهار باید به میلگردهای اصلی سازه بتن مسلح متصل
و مهار شود و کفایت مهار نگهدارنده مورد استفاده در اتصالات بتنی باید برای بارهای وارده ارزیابی گردد.
-۷در نمای بالای خروجی ها یا مسیرهای پیادهرو، نصب قطعات بزرگ در ارتفاع بیش از ۳ متر از سطح زمین ممنوع است.
در صورت اجرای قطعات بزرگ در نما باید از دسترسی عابران به مکان هایی که احتمال افتادن این قطعات وجود دارد با
ایجاد موانع یا باغچه های عریض جلوگیری شود.
-۸مهارهای نما باید به صورت دورهای کنترل شده و در هیچکدام از اعضای اتصالات نباید نشانه هایی از خرابی یا زنگزدگی
و پوسیدگی دیده شود و مهارهای زنگ زده باید تعویض شوند. شایان ذکر است افزایش تعداد مهارهای هر قطعه نما خطر
سقوط آن را کمتر میکند.
۹ پوشش های محافظ در برابر شرایط جوی باید توسط اتصال دهنده های مناسب از جنس آلومینیوم، مس، یا فولاد با
پوشش روی یا سایر مصالح مقاوم در برابر خوردگی به پشتبندها متصل شوند.
-۱۰ در نماهای پردهای باید با اجرای آتشبند در فاصله بین نما و سقف طبقه در ترازهای طبقه از خطر انتقال آتش بین
طبقات جلوگیری نمود.
-۱-۲-۲ نماهای پانلی در ضابطه ۷۱۴
-۱جزئیات نماهای پانلی پیشساخته باید به گونه ای باشد که جابجایی نسبی بین پانل و سازه امکانپذیر باشد.
-۲هر قطعه نما پانلی باید حداقل دارای دو عدد تکیه گاه برای تحمل بارهای قائم ناشی از وزن در هنگام وقوع زلزله باشد.
-۳هر قطعه نمای پانلی باید حداقل دارای چهار عدد تکیه گاه برای بارهای خارج از صفحه (ناشی از باد، زلزله و ضربه) باشد.
تکیهگاه ها میتوانند به صورت همزمان برای وظیفه موردنظر در بند ۲ و ۳ در نظرگرفته شوند.
-۴قطعات نمای پانلی با ضخامت کمتر از ۵۰ میلیمتر باید به طور مستقیم به دیوار پشتیبان بنایی یا بتنی مهار شوند.
-۲-۲-۲ سیستم نمای پردهای در ضابطه ۷۱۴
سی ستم نمای پردهای شامل قطعات نمای پیش ساخته و سی ستم های گوناگون نمای شی شه ای، پانل های عایق با
روکش فلزی، سی ستم نمای پردهای یکپارچه، پانل هایی با قاب فلزی دارای قطعات آجری مت صل شده، بتن مسلح
شده با الیاف شیشه (GFRC (یا نمای سرامیکی، سنگی یا آجری با اجرای خشک میباشد. سیستم های نمای پردهای
به شتاب و تغییرشکل حساس هستند و ممکن است تحت اثر مستقیم شتاب و یا خرابی اتصالات ناشی از جابجایی
نسبی از جای خود خارج شوند. در این نماها باید ضوابط زیر رعایت شود:
-۱نمای پردهای باید به نحوه مناسبی به قاب سازهای متصل شود و باید در محل اتصال قطعات، درزبند انعطاف پذیر
قرارداده شود؛ به گونه ای که در حرکات رفت و برگشتی سازه، نما خراب نشود.
-۲هر پانل باید دارای حداقل ۴ مهار برای هر قطعه باشد. به واسطه ملاحظات تغییرمکان های حرارتی و جمعشدگی ،
سی ستم ات صال پانلهای پو شش دهنده عموماً از درجه نامعینی بالا برخوردار نی ست. لذا خرابی یکات صال می تواند
منجر به ناپایداری پانل و سقوط آن از ساختمان شود. لذا ات صالات پانل ها باید برای تحمل جابجایی طبقه واقعی و
نیز برای مقاومت در برابر زلزله تشـدید یافته، مطابق ضـوابط فصـل سـوم طرح شـوند تا از عدم خرابی آنها اطمینان
حاصل شود.
-۳برای قطعات بتنی پیش ساخته، اتصالات باید به نحوی طراحی و اجرا شوند که رفتار شکل پذیر داشته باشند . بدنه
باد تعیین ۱/ برابر بار اتصال باید از ورق یا پروفیلهای فولادی ساخته شود و برای حداکثر بار لرزهای تشدید یافته و ۵
شده در ف صل سوم طراحی شود . توجه شود حتی در صورتی که بار باد، حاکم بر طراحی با شد جزییات اتصالات و
مهارها باید براساس ضوابط لرزهای طراحی و اجرا شوند.
۴اعضـای اتصـال که ممکن اسـت رفتاری ترد از خود نشـان دهند مثل جوشها، پیچها و اقلام مدفون در بتن مثل
۱/ برابر بار باد تعیین شده در فصل سوم طراحی شود(در
میل مهارها باید برای حداکثر بار لرزهای ت شدید یافته و ۵
نماهای شیشه ای پردهای، اتصالات و میل مهارها باید برای ۲ برابر بار باد محاسبه شده در فصل سوم این دستورالعمل
کنترل شوند).
-۵برای سیستم های نمای پانلی، پانلها باید به طریقی طرح شوند که جابجایی نسبی طبقه در قاب سازه ای را بدون
آسیب اساسی تحمل کنند . قطعاتی که بین دو طبقه اجرا میشوند باید امکان جابجایی نسبی را با تکیه بر اتصالات
لغزشـی یا خمشـی یا از طریق مکانیزم گهوارهای ایجاد نمایند. اتصـالات لغزشـی میتواند جزئیاتی به شـکل بولت با
امکان لغزش در سوراخ لوبیایی داشته با شد. طول سوراخ لوبیایی باید مساوی دو برابر جابجایی نسبی طبقه مورد
انتظار به علاوه قطر پیچ به علاوه فاصــله لازم برای روا داریهای اجرایی باشــد. برای تامین کارایی، پیچ باید در مرکز
شیار قرار گیرد زیرا اگر پیچ در حین زلزله به انتهای شیار برسد نیروهای برشی زیادی در آن ایجاد میشود.
-۶طراحی و جانمایی ات صالات باید به گونه ای با شد که رفتار حاکم بر قطعه، خم شی با شد . اتصالاتی که از میله های
رزوه شده بهره می برند، ممکن است که تحت اثر خمش غیر الاستیک دچار خرابی ناشی از خستگی شوند. مکانیزم
گهوارهای به قطعات پوشش این امکان را می دهد که جابجایی نسبی طبقه را از طریق حرکت قائم در ات صالات باربر
ثقلی خود در محل شیارهای قائم یا سوراخ های با سایز بزرگ تحمل نمایند.
-۷باید به چینش درزها در سیستم دیوارهای پیش ساخته توجه ویژه شود . در گوشه های ساختمان و در جاییکه در
قطعات مجاور از شیوه های متفاوتی برای تحمل جابجایی نسبی استفاده میشود ، پانلهای نما ممکن است به صورتی
غیرهماهنگ حرکت کنند. در این حالت درز بین پانلهای نما ممکن است بسته شده و باعث برخورد پانل های مجاور
به یکدیگر شـــود که این برخورد نیروهای بزرگی را ب ه پانل ها و مهارهای آنها اعمال خواهد نمود لذا باید با ایجاد
درزهای اجرایی با فاصله کافی از وقوع آن جلوگیری کرد.
۱/ ۲ -۸اجزای نما در دیوار پردهای که وزن واحد سطح آنها بیش از
m/kg 40 میباشد. باید در فواصل کمتر یا مساوی ۲
متر دارای مهار مکانیکی به قاب دیوار خارجی باشند.
استثنا:
-۱ پوشش خارجی مقاوم در برابر عوامل جوی برای دیوارهای بتنی الزامی نمیباشد.
-۲ رعایت الزامات مربوط به زهکشی و بندهای ۲-۱-۳-۲ و ،۵-۱-۳-۲ برای پوشش دیوار خارجی که در آزمایشات
براساس ۳۳۱ E ASTM، در برابر کج باران در درزها و محل اتصال مصالح غیر یکسان تحت شرایط زیر از خود مقاومت
نشان داده است، الزامی نمیباشد.
۱ ۱-۲ در مجموعه آزمایشات نما باید حداقل یک بازشو، یک درز کنترل، یک فصل مشترک دیوار و پیش آمدگی لبه بام
موجود باشد. تمام بازشوها و منافذ آزمایش شده باید بیانگر وضعیتی باشند که در عمل وجود دارد. ۲ و یک کف درگاه
۲-۲ در آزمایشات نما، حداقل ابعاد پوشش مورد آزمایش باید ۲۴۰۰×۱۲۰۰ میلیمتر باشد.
مورد آزمایش قرار گیرد. ۰/ /kN 3 2 3-2 مجموعه نما باید تحت حداقل اختلاف فشار m
۴-۲ مجموعه نما باید حداقل به مدت ۲ ساعت تحت آزمایش قرار گیرد.
هنگامی که نتایج آزمایشات نشانگر عدم نفوذ آب در درزهای کنترل نما و درزهای اطراف محیط بازشو یا محل اتصال
مصالح غیر یکسان است، نما با جزئیات طراحی شده مقاوم در برابر کج باران در نظر گرفته میشود.
۱-۱-۳-۲ عایق رطوبتی
درز پوش، به شکلی متصل گردد که ۳ یا پوشش۴ دارای باید حداقل یک لایه ایزوگام یا سایر مصالح مورد تأیید به استادها
عایق پیوسته رطوبتی در پشت نمای دیوار خارجی ایجاد شود.
۲-۱-۳-۲ بخاربند
-۱-۲-۱-۳-۲ کلاس بندی مصالح بخاربند
کلاس بندی مصالح بخاربند به جز موارد ذکر شده در زیر باید براساس آزمایشهای انجام شده توسط مراجع معتبر صورت
گیرد. درجهبندی تعیین شده به قرار زیر است:
کلاسⅠ: ورق پلیپروپیلن و روکش آلومینیومی مضرس نشده و بدون سوراخ
perm 0/1
۰/ و کمتر یا مساوی ۱ perm
کلاسⅡ : فایبرگلاس سخت، رنگ با درجه نفوذپذیری بخار بزرگتر از ۱
با درجه نفوذ پذیری بخار ۱ perm 2 کلاسⅢ : چسب لاتکس یا رنگ لعابدار
-۲-۲-۱-۳-۲ استفاده از بخاربند کلاس I و II
توصیه میشود بخاربندهای کلاسⅠوⅡدر سمت داخلی دیوارها در مناطق سردسیر و در سمت خارجی در مناطق گرم
و مرطوب مورد استفاده قرار گیرند. منطقه مناسب باید بر اساس فصل سوم آییننامه بینالمللی حفاظت انرژی و محل
دقیق نصب بخاربند در دیوار خارجی باید با توجه به خطرات میعان طراحی شود.
استثنا:
الف- دیوارهای زیر زمین
ب- بخش های پایینتر از سطح زمین در هر دیوار
ج- ساخت و ساز در جاهاییکه رطوبت و یخزدگی ناشی از آن نتواند به مصالح آسیب برساند.
-۳-۲-۱-۳-۲ استفاده از بخاربند کلاسⅢ
بخاربند کلاس III در صورتیکه یکی از شرایط موجود در جدول زیر برقرار باشد، مجاز است.
۲ درزپوش ضابطه ۷۱۴
درزپوش باید به صورتی نصب شود که از ورود رطوبت به دیوار یا از هدایت آن به داخل جلوگیری کند. درزپوش باید در
محیط اطراف در و پنجره خروجی، حفرهها و قسمتهای انتهایی دیوارهای خارجی و محل برخورد دیوار خارجی و سقف ها
و مکان های مشابهی که امکان ۲ و شومینهها و ورودی ها و کف ها و بالکن و پیش آمدگی های مشابه و ناودانی های توکار
، زیر کف ۴ باید در هر دو طرف و انتهای کتیبه ها ۳ ورود رطوبت به دیوار وجود دارد، نصب شود. درزپوش با بال های برجسته
پنجره ها و به صورت ممتد روی پیشآمدگی های معماری نصب شود.
۵ -۴-۱-۳-۲ فرورفتگی ها و برآمدگی های دیوارهای خارجی
در دیوارهای خارجی ساختمان ها یا سازه ها، از فرورفتگی ها و برآمدگی های دیوارها و درز که رطوبت میتواند در آن انباشته
های ناشی از رطوبت ۷ یا سایر وسایل مطمئن که از آسیب یا آبچکان ها ۶ شود باید پرهیز شود یا سطح آن به وسیله کلاهک ها
جلوگیری میکنند، محافظت شود.
-۲-۳-۲ سازهای ضابطه ۷۱۴
سازه باید به گون های طراحی شود که حداکثر تغییر مکان نسبی داخل و خارج از صفحه طبقات در ساختمانها به مقادیر
مشخص شده در آیین نامه طراحی ساختمانها در برابر زلزله -استاندارد ۲۸۰۰ محدود شود. بعلاوه در نماهای پردهای یا
نماهای خشک، قاب نگهدارنده نما باید در هر طبقه قطع شود و مانند شکل ۱-۲ در تراز سقف طبقات با اتصالات لوبیایی
از سازه جداسازی شود. در سایر انواع نما، دیواری که نما به آن متصل میشود باید براساس ضوابط فصل دوازدهم این
دستورالعمل طراحی و اجرا شود.
آتش
حفاظت نما و دیوارهای خارجی در برابر آتش باید مطابق ضوابط مبحث سوم مقررات ملی و آییننامه محافظت ساختمان ها
در برابر آتش صورت گیرد.
-۴-۳-۲ مقاومت در برابر سیل
برای ساختمان های واقع در مناطق با خطر سیل بر اساس مبحث ششم مقررات ملی، نمای دیوارهای خارجی که تا سطح
تراز پی ادامه یافته اند، باید با مصالح مقاوم در برابر آب و نیروی فشاری ناشی از سیل بر اساس مبحث ششم مقررات ملی
ساختمان، ساخته شوند.
-۴-۲ الزامات مصالح نما
مصالح مورد استفاده در ساخت نما باید مطابق با الزامات این بخش باشند. مصالحی که در این بخش ذکر نشدهاند باید
جهت استفاده در نما توسط مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی یا سازمان ملی استاندارد مورد تایید قرار بگیرند.
۲ نمای آجری (بنایی)
-۱ المان بنایی، ملات و فلزاتی که برای مهار یا چسباندن نمای بنایی به دیوار پشتیبان مورد استفاده قرار میگیرند باید
مطابق با الزامات فصل پنجم این دستورالعمل باشند. دیوار پشتیبان که نما به آن چسبانده شده یا مهار شده باید مطابق با
ضوابط فصل دوازدهم این دستورالعمل باشد.
-۲ نمای آجری باید توسط نبشی یا اعضای فولادی مشابه در هر طبقه، بالای طبقۀ اول مهار شود. کفایت این مهارها برای
بار وارده باید کنترل شود. جزئیات مهار نمای بنایی در تراز پایه نیز در فصل پنجم این دستورالعمل ارائه شده است.
-۳ نمای آجری باید توسط مهارهایی از جنس فولاد ضدزنگ یا دارای پوشش گالوانیزه در فواصل کمتر یا مساوی ۶۰
سانتیمتر به دیوار پشتیبان متصل شود. این مهارها باید برای نیرو وارده براساس ضوابط فصل سوم طراحی شده باشند.
-۴ نمای آجری باید در نزدیک محل بازشوها یا محل درزها یا سایر ناپیوستگیها به دیوار پشتیبان مهار شود. این مهارها
باید قابلیت تحمل بارهای وارده را داشته باشند.
-۵ در نماهایی که با فاصله از دیوار پشتیبان و توسط استادهای فولادی نگهداشته شدهاند، درزهای زهکشی و زهکش پایۀ
دیوار باید پیشبینی شود.
-۶ مهارهای لرزهای نما در نماهای بنایی میتوانند شامل سیمهای فلزی یا گیرههایی باشند که از یک سو توسط بست
مکانیکی به دیوار پشتیبان نما متصل شده و از سوی دیگر در ملات بین ردیفهای نما قرار گرفتهاند. برای مقابله با زلزله
باید علاوه بر موارد فوق یک میلگرد افقی در ملات دیوار (در راستای دیوار مطابق جزییات فصل ۵) نیز قرار گرفته و به
مهار نیز متصل باشد.
-۷ از سیم یا میلگردهای مستقیم برای مهار نمای آجری به خصوص در صورتی که لایهای از عایق یا هوا بین نمای آجری
و دیوار پشتیبان فاصله انداخته است، نباید استفاده شود.
-۸ درزپوشها و حفرات زهکشی در نمای مصالح بنایی مهار شده باید در اولین لایه مصالح بنایی و در بالای سطح تمام
شده زمین و بالای پی یا دال و سایر نقاط تکیهگاهی از جمله کفهای سازهای، نبشیهای نگدارنده نما و نعل درگاههایی
که نما به آنها متصل شدهاند، قرار گیرند.
-۹ در نمای بنایی خارجی چسبانده شده باید علاوه بر ضوابط فصل پنجم این دستورالعمل موارد زیر نیز رعایت شود:
متر گالوانیزه یا پلاستیکی با حداقل بال متصل عمودی ۰/ میلی الف- درزپوش در تراز پی: یک درزپوش با حداقل ضخامت ۵
با ارتفاع ۹۰ میلیمتر نصب گردد و تا تراز پی در دیوارهای پشتیبان ادامه یابد. آببند باید تا روی قسمت خارجی درزپوش
ادامه یابد.
ب- در دیوارهای پشتیبان دارای استاد فلزی، نمای چسبانده شده باید در فاصله حداقل ۱۰۰ میلیمتر از سطح زمین یا
حداقل۵۰ میلیمتر از نواحی دارای پوشش عایق رطوبتی یا ۱۲ میلیمتر بالای نواحی پیادهروی خارجی که دارای پی
مشترک با دیوار خارجی است، نصب شود.
نمای سنگی یا سرامیکی در ضابطه ۷۱۴
-۱ در نماهای سنگی چسبانده شده که وزن نما توسط ملات یا چسب تحمل میشود استفاده از مهارهای مسلح کننده
برای نگهداری لرزهای نما اجباری است که جزییات آن در فصل چهارم ارائه شده است.
-۲ در سنگ نما نباید اثر ترکخوردگی یا رگه های ضعیف به صورت آشکار نمایان باشد. در صورت وجود این مسائل باید
نسبت به تعویض سنگ دارای ترک خوردگی یا رگهی آشکار، اقدام گردد.
-۳ در قطعات نمای سنگی از جنس مرمر، تراورتن، گرانیت یا سایر قطعات پانلی سنگی مهارهای لرزهای مقاوم در برابر
خوردگی باید در داخل سوراخ های واقع در یک سوم میانی لبه قطعات و با فواصل حداکثر ۶۰۰ میلیمتر بر روی محیط هر
های نما ۱/ متر مربع بیشتر شود. بست قطعه و حداقل ۴ مهار برای هر قطعه از نما اجرا شود. مساحت نمای پانلی نباید از ۹
باید از فلزات مقاوم در برابر خوردگی و دارای قابلیت مقاومت کششی و فشاری در مقابل باری برابر با دو برابر وزن نمای
متصل شده به آن، باشد. در صورتی که بستهای نما از ورق فلزی ساخته شده باشند ابعاد آنها نباید از ۱× ۲۵ میلیمتر
مربع کمتر باشد و در صورتی که از سیم ساخته شدهاند قطر آنها نباید از ۳ میلیمتر کمتر باشد.
ماهای سرامیک یا سنگ مهار شده در ضابطه ۷۱۴
نماهای سنگی و سرامیکی مهار شده نماهایی هستند که به سازه نگهدارنده خود با قطعات مکانیکی متصل میشوند. قطعات
نمای مهار شده باید به کمک اتصالات لغزشی یا درزها، از جابجایی نسبی طبقات مستقل شود. همچنین نما باید با اتصالاتی
که با در نظرگرفتن نیروهای وارده و اثر مولفه قائم زمینلرزه طراحی شده باشند مهار شود.
باید توجه خاصی به طراحی نقاطی که قابلیت تغییرمکان های زیاد دارند از قبیل بازشوها و گوشه ها معمول شود و در کنار
بازشوی در و پنجره باید از استادهای فولادی اضافی برای مهار نما استفاده شود.
قطعات سرامیکی یا سنگی مهار شده با ضخامت بیش از ۴۰ میلیمتر باید به طور مستقیم به دیوار پشتیبان بنایی یا بتنی
مهار گردند.
اجرای یک لایه مش الیاف شیشه همراه با رزین در پشت قطعات نمای سنگی و سرامیکی که به صورت خشک اجرا میشوند
جهت جلوگیری از شکست آنها براثر ضربه اجباری میباشد.
-۳-۴-۲ نمای شیشه ای ضابطه ۷۱۴
خرابی در نماهای شیشهای تحت اثر باد و زلزله به هر دو صورت برونصفحهای و درونصفحهای رخ میدهد. به طور خاص
نماهای شیشه ای در سازه های نرم با تغییر مکان نسبی قابل توجه بین طبقات، آسیبپذیر میباشند. با افزایش اندازه قطعات
نمای شیشه ای، حساسیت آنها به بارهای لرزهای و باد افزایش مییابد. در این نوع نما باید ضوابط زیر رعایت گردد:
۱/ متر مربع میباشند و در ارتفاع بیش
-۱ شیشه های موجود برروی تیغهها و قابهای منفردی که دارای مساحت بیش از ۵
از ۳ متر در بالای محل عبور عابرین پیاده نصب شدهاند باید از جنس لمینیت، آبدیده یا شیشه های با مقاومت بالا که به
هنگام شکستن در داخل قاب شیشه باقی میمانند باشند. استفاده از شیشه های بازپخت شده به طور قابل ملاحظهای
خطر پذیری لرزهای را کاهش میدهد زیرا در اثر شکستن، این شیشه ها به صورت تکه های ریز بدون گوشه تیز خرد
میگردند.شیشه های مسلح با شبکهای از سیمهای فولادی در مواردی که شیشه تحت اثر آتش (حرارت بالا) و ضربه
نمیباشد، کاربرد دارند.
-۲ استفاده از شیشه های لایهای برای پنجرههای نمای طبقه اول باعث کاهش خطرپذیری لرزهای و افزایش امنیت در
مقابل سرقت میگردد.
-۳ در نماهای شیشهای فاصله آزاد شیشه در قاب حتما باید به منظور تامین فضای آزاد کافی برای تغییر مکانهای ناشی
از زلزله طبق ضوابط فصل سوم این دستورالعمل رعایت گردد. همچنین اجزای قائم پنجره باید برای تحمل نیروهای ناشی
از زلزله طراحی شود.
-۴ در نماهای شیشهای اسپایدر، هرکدام از پانلهای شیشهای نمای ساختمان باید با حداقل ۴ عدد اتصال، مهار شوند.
-۵ طراحی نماهای شیشهای وابسته به جابهجایی نسبی طبقه محاسبه شده ساختمان میباشد. به طور کلی نماهای
شیشهای در سیستمهای سازهای سختتر، که دارای دریفت طبقه کمتر بوده یا در پنجره هایی که دارای فاصله آزاد شیشه
( fallout ( ∆ بیشتری در قاب هستند، عملکرد بهتری دارند. در فصل سوم ضوابط حداقل فاصله آزاد ارائه شده است.
-۶ برای جلوگیری از پرتاب شدن قطعات شیشه در اثر باد یا زلزله میتوان از لایه نازک پلاستیکی(استیکر) استفاده کرد.
استفاده از این لایه های نازک باعث کاهش خطر باد و زلزله به خصوص برای موقعیت پنجرههایی که در ارتفاع بیش از سه
متر از سطح زمین قرار دارند میشود. استفاده از این لایه های نازک برای افزایش مقاومت شیشه ها نیز معمولاً از لحاظ
اقتصادی به صرفه میباشد. این لایهها به دلایل دیگری نظیر افزایش امنیت یا کاهش نفوذ گرمای خورشید، نیز به کار
میروند. اتصال لایه نازک مزبور به گوشه های قاب پیرامونی علاوه بر نگه داشتن تکه های شکسته شده در محل باعث عدم
فروریزی کل قطعه شیشه میشود.
۴/ متر بالای تراز پیادهرو قرار دارد، هیچکدام از
-۷ در جایی که نمای سازهای خارجی شیشه ای در ارتفاعی کمتر از ۵
۴/ متر است مساحت آن ۰/ متر مربع مساحت داشته باشند و در قطعات آن نباید بیش از ۹
جایی که این فاصله بیشتر از ۵
متر مربع باشد. ۰/ باید کمتر از ۵
۱/ متر باشد.
-۸ طول و ارتفاع قطعه نمای سازهای خارجی شیشه ای نباید بیش از ۲
-۹ ضخامت نمای خارجی شیشهای نباید کمتر از ۹ میلیمتر باشد.
-۱۰ در جایی که شیشه تا سطح پیادهرو امتداد مییابد، هر قطعه شیشه باید در یک قالب فلزی مطمئن قرار گرفته و در
ارتفاع حداقل یک میلیمتر از بالای مرتفع ترین نقطه پیادهرو نصب شود. فاصله بین قالب و پیاده رو باید کاملاً درزبندی و
آببندی شود.
-۱۱ درزهای افقی بزرگتر از ۱۶ میلیمتر باید توسط یک ماده یا وسیله غیر صلب پر شوند وقتی نمای شیشه ای در کناره ها
یا بالا در مجاورت مصالح غیر انعطاف پذیر قرار میگیرد باید درز انبساطی با حداقل بعد ۶ میلیمتر بین آنها ایجاد شود.
۳/ متر از سطح تراز پیادهرو، علاوه بر ماستیک و نبشی باید در هر
-۱۲ در نمای شیشهای نصب شده در ارتفاع بیش از ۵
ضلع عمودی و افقی یا در هر ۴ گوشه قطعات شیشه ای از بست استفاده کرد. بستها باید به وسیله پیچهای انبساطی،
پیچهای مفصلی
نمای شیشه ای را با صرفنظر از ماستیک، در صفحه عمودی مهار کنند. نبشیهای مورد استفاده به عنوان تکیه گاه و بستها
باید برای بارهای وارده براساس فصل سوم این دستورالعمل طراحی شوند.
-۱۳ لبههای نمای شیشه ای که در معرض دید هستند باید به وسیله درزپوشهای فلزی مقاوم در برابر خوردگی درزبندی
شده و به وسیله مصالح آببند طوری آببندی شوند که از ورود رطوبت به داخل فضای بین نمای شیشه ای و سازه
نگهدارنده جلوگیری شود.
۳ مقدمه
در این فصل انواع بارهای وارد بر نمای ساختمان شامل بار ثقلی، زلزله، باد و اثرات ضربه تعریف و ضوابط موجود در تعیین
بار، نحوه ترکیب و معیارهای ارزیابی و پذیرش آن ارائه شده است.
-۱-۱-۳ سطوح اهمیت ساختمان ضابطه ۷۱۴
سازه ها به لحاظ سطوح اهمیت در ۴ درجه اهمیت بسیار زیاد، زیاد، متوسط و کم طبقهبندی میگردند. سطح اهمیت کم،
ساختمانه ایی را دربرمیگیرد که خرابی آنها، خطر کمی برای جان انسانها ایجاد میکند و سطح اهمیت بسیار زیاد،
ساختمان هایی را در برمیگیرد که ضروری و حیاتی هستند. این طبقهبندی درجدول ۱-۳ برای کاربریهای ساختمان های
مختلف ارائه شده است. سطوح اهمیت نمای ساختمان نیز براساس اهمیت سازه میباشد.
۳ سطح خطر لرزهای ضابطه ۷۱۴
سطح خطر لرزهای مورد نیاز برای طراحی نما و دیوار نگهدارنده آن، سطح خطر۱- «زلزله طرح» میباشد که این سطح
خطر براساس %۱۰ احتمال فراگذشت در ۵۰ سال عمر مفید ساختمان که معادل دوره بازگشت ۴۷۵ سال است، تعیین
میشود. برای طیف طرح میتوان از طیف طرح ارتجاعی استاندارد ۲۸۰۰ ایران (B.A (استفاده نمود. برای طیف طرح زلزله
۲ قائم میتوان از
طیف طرح افقی انتخابی استفاده نمود. ۳
-۳-۱-۳ضریب اهمیت نما
۱/ و ضریب اهمیت نما در سازه های با اهمیت زیاد یا متوسط،
ضریب اهمیت نما در سازههای با اهمیت بسیار زیاد برابر ۴
برابر ۱ در نظر گرفته میشود. برای سازه های با اهمیت کم، نیاز به طرح لرزهای نما نمیباشد.
-۴-۱-۳ ملاحظات کلی ضابطه ۷۱۴
لازم است اجزای نما بسته به نیاز، در مقابل بارهای وارده ناشی از فشار و مکش باد (هرکدام به تنهایی) و نیروها و
جابجاییهای زلزله و بارهای ناشی از ضربه مهار شوند.
در طراحی نمای ساختمانها در برابر بارهای وارده سه عامل به شرح زیر باید مورد بررسی و کنترل قرار گیرد:
– اتصال نمای ساختمانها به تکیه گاه باید قادر به تحمل نیروهای وارده به نما ناشی از بار باد، زلزله و اثرات ضربه باشد.
– تکیه گاه نما و اتصال آن به سازه باید توانایی انتقال بار به سازه را داشته باشد.
– نمای ساختمانها باید قادر به تحمل جابه جایی نسبی و تغییر شکلهای تعریف شده در این دستورالعمل باشد.
قیود مورد نیاز برای مهار نما براساس نوع، اندازه و وزن قطعات آن تعیین میشود. در انتخاب و نصب قیود برای طراحی
نما، نکات زیر باید رعایت شود:
– مهار نصب شده برای نما با مهار نصب شده برای سیستم های دیگر تداخل پیدا نکند.
– در صورت نیاز به سوراخکردن دیوارهای غیرسازهای نگهدارنده نما یا در مواردی که تجهیزات دیگری در مسیر انتقال
بار مهار قرار داشته باشند، باید تمهیدات ویژهای در نظر گرفته شود.
– انتهای مهار لرزهای همواره باید به قطعهای متصل باشد که مقاومت کافی در برابر بار طراحی ناشی از بارهای زلزله، باد
و ضربه مطابق ضوابط این فصل را داشته باشد.
– قیود مورد استفاده برای مهار لرزهای باید الزامات فنی قطعه نما را برآورده نماید.
– اتصال قطعات از طریق پیچکردن، جوش یا سایر اتصالات باید صورت گیرد و نباید بر روی مقاومت اصطکاکی ناشی از
وزن قطعه نما حساب نمود.
– یک مسیر بار ممتد همراه با مقاومت و سختی کافی بین قطعه نما و سازه نگهدارنده باید در طرح وجود داشته باشد.
اتصالات اجزای نما باید قابلیت انتقال نیروهای محاسبه شده را داشته باشند.
-۲-۳ بار ثقلی
بارهای ثقلی وارد بر نما شامل وزن قطعه نما، اتصالات آن یا مواد چسباننده نما به سازه است که براساس جزییات نما و
وزن مخصوص مصالح مورد استفاده باید محاسبه شوند. این بار بسته به نوع سیستم نما و نحوه اتصال نما به سازه اصلی
منتقل میشود.
در نماهای پردهای این بار توسط قاب نگهدارنده نما به تیرها و ستونهای سازه منتقل میشود. در حالیکه در دیوار نما یا
نمای میانقابی، بار ثقلی از طریق ماده چسباننده (در نماهای چسبانده شده) یا اتصالات مکانیکی (در نماهای مهار شده)
به دیوار پشتیبان نما منتقل شده و از طریق دیوار پشتیبان به سازه منتقل میشود. بسته به نوع سیستم نما و مسیر انتقال
بار ثقلی، اجزای تحمل کننده و انتقال دهنده بار ثقلی باید برای تحمل مجموع بارهای ثقلی و شتاب قائم زلزله طراحی شوند.
-۳-۳ بارها و اثرات ناشی از زلزله
اجزاء نما باید در برابر نیروهای اینرسی ناشی از شتاب وارده بر قطعات نما و تمام ادوات متصل به آن، پایدار بمانند، نمای
ساختمان به جابجایی های نسبی بین طبقات ساختمان نیز حساس میباشد. این اجزاء باید علاوه بر نیروهای طراحی لرزهای
طبق بند (۱-۳-۳)، برای تغییر شکل ناشی از جابجایی نسبی جانبی طبقات در زلزله نیز طبق بند (۲-۳-۳) کنترل شوند یا با
جزییات ارائه شده در فصول ۴ تا ۱۱ این دستورالعمل از انتقال جابجایی نسبی بین طبقات به نمای ساختمانی جلوگیری به عمل
آید.
نیاز به ارزیابی لرزهای انواع مختلف نما بسته به جنس آن و میزان وزن آن در واحد سطح در جدول (۲-۳) ارائه شده است.
لازم به ذکر است ترازهای لرزهخیزی کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد مورد استفاده در جدول (۲-۳) مطابق تقسیم بندی
استاندارد ۲۸۰۰ ایران است. در صورتیکه نما نیاز به ارزیابی لرزهای داشته باشد باید خود و اتصالاتش برای نیروهای محاسبه
شده در بند -۱-۳-۳و جابجایی نسبی محاسبه شده در بند ۲-۳-۳ کنترل شود.
دیوارها و نماهای قرار گرفته بر روی اعضای طره باید برای جابجایی های ناشی از چرخش تکیهگاهشان طراحی شوند. درطراحی دیوارهای خارجی و نمای قرار گرفته بر روی طرهها باید اثرات جابجایی های نسبی در راستای قائم سقف طره در
طراحی دیوار، نما و اتصالات آن لحاظ شود.
با توجه به اینکه نما در ترکیب با دیوار نگهدارنده آن، بارهای وارده را تحمل میکند در این فصل علاوه بر نما، بارهای وارده
بر دیوارهای خارجی که نما به آن متصل میشود نیز مشخص شده است.