انواع بلوک سیمانی

تیم فراسازان در این مقاله قصد دارد شما را به طور تخصصی با بلوک سیمانی و انواع آن و مزایا و معایب و کاربرد آنان آشنا سازد.

بلوک سیمانی چیست؟

بلوک سیمانی نیز از دیگر مصالح ساختمانی است که امروزه در صنعت ساخت و ساز به وفور مورد استفاده قرار می گیرد.

بلوک سیمانی که به آن بلوک بتنی نیز می گویند، بیش از یک قرن است که به عنوان یکی از مصالح ساختمانی محبوب مورد استفاده قرار می‌ گیرد، به طوری که در بیشتر مناطق در ساخت و ساز خانه ‌ها و ساختمان ها بسیار رایج شده است.

بسیاری از انواع ساختمان ‌های کم ارتفاع از ساختمان‌های مسکونی گرفته تا ساختمان‌های تجاری و صنعتی با بلوک سیمانی ساخته می ‌شوند.

در واقع، بلوک سبک سیمانی یکی دیگر از انواع بلوک است که چگالی آنها حداکثر ۱۷۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب می‌ باشد و مواد تشکیل دهنده بلوک سبک سیمان، ماسه، آب و دانه های سبک طبیعی یا صنعتی است.

این نوع بلوک از شن، ماسه و سیمان پرتلند و اجزای مختلف دیگری مانند سنگ، کوارتز و آب در ابعاد مختلف ساخته می شود.

این بلوک ها در اشکال توپر و تو خالی قالب گیری می شوند و هر چه وزن آنها بالاتر باشد، مقاومت فشاری آنها نیز بالاتر خواهد رفت.

اگر دیوار ساختمان صرفاً برای تفکیک فضا ساخته می شود، بلوک های تو خالی کاربرد دارند اما اگر هدف از ایجاد دیوار، تحمل بار است باید سوراخ های بلوک با بتن پر شوند.

بلوک های سیمانی همانند بلوک های آجری به شکل مکعب مستطیل هستند و سطح آنها به راحتی به ملات می چسبد.

این بلوک ها هم به صورت باربر و هم به صورت غیر باربر در دیوارهای داخلی و خارجی، سقف های تیرچه بلوک، تیغه ها و سایر بخش های ساختمان مورد استفاده قرار می گیرند.

بلوک های سیمانی در انواع بلوک متراکم، بلوک متراکم سبک و بلوک اسفنجی تولید و با توجه به مکان مورد نظر کاربرد دارند.

بلوک متراکم از سختی و مقاومت بالایی برخوردار است و برای ساخت دیوارهای اصلی ساختمان استفاده می شود.

بلوک متراکم سبک به نسبت بلوک های متراکم مقاومت کمتری دارد و وزن آن سبک تر است.

بلوک اسفنجی نیز سبک ترین نوع بلوک سیمانی است که از خاصیت عایق بندی بالا برخوردار بوده و به میزان قابل توجه منجر به کاهش انرژی در حمل و نقل می شود.

برخی انواع بلوک های سیمانی وزن سبکی دارند و استفاده از آنها در دیوارچینی سرعت انجام پروژه را بالا می برد.

این بلوک ها از مقاومت لازم در بربر آتش سوزی برخوردار هستند.

سطح بلوک سیمانی صاف است و هنگام استفاده از آنها نیازی به مصالح پوششی نیست.

این بلوک ها در مقایسه با آجر عایق صوتی و حرارتی بهتری می باشند.

استفاده از بلوک سیمانی به میزان قابل توجه منجر به صرفه جویی در مصرف مصالح ساختمانی می شود.

ترکیبات بلوک سیمانی

بلوک سیمانی عمدتا از سیمان پرتلند (Portland Cement)، ترکیب شن و ماسه (Sand and Gravel) و آب (Water) تولید می‌شود.

این مواد به میزان معینی با یک دیگر ترکیب می ‌شوند.

گاهی افزودنی ‌های دیگری به آنها نیز اضافه می‌ گردد.

در مرحله ‌ی آخر تولید بلوک ‌ها باید به عمل ‌آوری و محافظت از بلوک توجه نمود. (محافظت در برابر تابش، گرما، سرما، باد و بارندگی)

مزایای بلوک سیمانی

• اگر بلوک سیمانی به طور صحیح و اصولی ساخته شود، برای فونداسیون (پی ساختمان) و دیوارهای طبقات زیرین مناسب است زیرا آنها از بتن خالص مستحکم ‌تر هستند.
• با استفاده از این بلوک‌ ها، دیوارهای تیغه در هر خانه ‌ای می‌ تواند خیلی سریع ساخته شده و بالا بیایند و برای مقاومت بیشتر می ‌توان حفره‌  های آنها را با میله‌ های تقویت کننده فولادی و بتن پر کرد.
• بلوک سیمانی در برابر موریانه ‌ها و دماهای شدید مقاوم بوده و بسته به نوع و کیفیت ساختی که دارند می‌ توانند تا حدودی عایق صدا باشند.
• همچنین، آن ها در برابر سرما و گرما نیز عایق هستند و از این رو قادرند مصرف انرژی خانه شما را کاهش دهند.
• از مزایای استفاده از بلوک سیمانی در ساختمان ‌سازی می‌توان به افزایش سرعت دیوار چینی و ساخت سازه اشاره کرد.
• علاوه بر موارد گفته شده، قیمت بلوک سیمانی یکی از مهم ‌ترین مزایای آن است که بسیار مناسب و مقرون ‌به ‌صرفه است و استفاده از آن باعث صرفه ‌جویی در هزینه‌ های ساخت و ساز می ‌شود.

معایب بلوک سیمانی

• دوام کم در مقابل رطوبت
• ضایعات زیاد در زمان حمل و نقل
• ساخت دیوارها یا سقف‌ها و استحکام کم در ارتفاع بالای ۳ متر

-انواع بلوک سیمانی

• بلوک صنعتی

• بلوک معدنی

بلوک صنعتی

بلوک صنعتی از ترکیب سبک دانه‌ های صنعتی با سیمان و آب ساخته می‌ شود. این نوع بلوک ‌ها دارای جرم حجمی کمتر از ۹۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب بوده و حداقل مقاومت آنها ۳۰ کیلوگرم بر سانتی متر مربع می ‌باشد.

تفاوت بلوک ‌های سبک صنعتی با بلوک‌های سیمانی معمولی این است که برای داشتن خواص عایق کاری بیشتر، ضخامت جداره بلوک ‌های توخالی آن ها بیشتر است (چیزی در حدود ۳ سانتی متر).

انواع بلوک صنعتی

• لیکا

• سرباره ذوب آهن

بلوک لیکا:

بلوک سبک لیکا یا بلوک پوکه صنعتی از ترکیب سبک دانه، سیمان و آب تولید می‌شود. واژه لیکا (Leca) مخفف عبارت Lightweight expanded clay aggregate  است که به معنای دانه رس سبک منبسط شده است.

در ساخت این بلوک ‌ها، ریز دانه های طبیعی را از بتن حذف کرده که به این ترتیب محصول نهایی سبک وزن بوده و نسبت به بتن نیمه سبک تخلخل بیشتری دارد.

بلوک‌ های سیمانی دانه سبک اغلب دارای وزن فضایی کمتر از ۱۱۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب هستند.

بلوک معدنی

بلوک سبک معدنی از مخلوط کردن آب، سیمان و پوکه معدنی تولید می‌ شود. پوکه معدنی همان طور که از نامش پیداست، نوعی پوکه است که از معدن استخراج می ‌شود و همان خاکستر مواد آتشفشانی می ‌باشد.

پوکه معدنی در بخش‌ های شمالی کشور به میزان زیادی وجود دارد و به همین دلیل است که این نوع بلوک‌ ها قیمت مناسبی دارند.

پوکه معدنی قروه و پوکه معدنی تبریز دو نمونه از رایج ‌ترین پوکه‌ های معدنی موجود در ایران می‌ باشند.

بلوک سبک صنعتی که به آن بلوک پوکه‌ ای نیز می‌گویند معمولا از ترکیب سیمان عیار ۳۵۰ و این دو نوع پوکه به میزان و نسبت‌های مشخص تولید می‌ شوند.

این نوع بلوک با توجه به نیاز شما و نوع دیواری که قصد ساخت آن را دارید، در ابعاد و سایزهای مختلف و در دو نوع سه جداره و چهارجداره تولید و به بازار عرضه می شوند.

از مزایای بلوک معدنی می‌ توان به کاهش وزن ساختمان و عایق صوتی و حرارتی بودن آن اشاره کرد.

این بلوک‌ ها دارای دو نوع توپر و سوراخ دار هستند.

انواع بلوک معدنی:

• پومیس (pumice)

• اسکوریا (scoria)

• پرلیت

-انواع بلوک سیمانی با توجه به جرم آنها در سه شاخه تعریف شده است:

. بلوک سیمانی سنگین با چگالی بالای ۲۰۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب :

این نوع بلوک دارای سوراخ‌ هایی است که با پرکننده‌  شن و ماسه، پر می ‌شوند و به همین دلیل وزن سنگینی دارند.

این بلوک ‌ها ابعاد بزرگ ترین نسبت به سایر انواع بلوک ‌ها دارند و به خاطر ضخامت بیشترشان در سازه بنایی یا ساخت دیوارهای محوطه به کار می‌ روند.

بد نیست بدانید که باید توجه داشت هرچه وزن بلوک بیشتر باشد تاب فشاری آن نیز بیشتر است.

. بلوک نیمه ‌سبک با چگالی بین ۱۷۰۰ تا ۲۰۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب:

اغلب در این تقسیم‌ بندی، بلوک نیمه ‌سبک، زیرشاخه‌ بلوک سبک محسوب می ‌شود.

. بلوک سبک با چگالی کمتر از ۱۷۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب:

بلوک سبک  یا بلوک پوکه ‌ای  از ریزدانه‌ پوکه‌ معدنی (مقاوم ‌تر از صنعتی) یا صنعتی ساخته می ‌شود یا در حین تولید به واسطه‌ واکنش‌ های شیمیایی، حباب‌ هایی در ساختار آن پدید می‌آید که آن را سبک ‌وزن می کند.

از این بلوک ‌ها در سقف‌ های تیرچه بلوک استفاده می شود.

با وجود کاهش وزن در بلوک‌های سبک، مقاومت در این نوع بلوک‌ها آن قدرها هم کمتر از بلوک‌های معمولی نیست.

این بلوک‌ ها انواع مختلفی دارند:

• بلوک سیمانی سبک رده یک با چگالی حدود ۵۰۰ تا ۷۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب
• بلوک سیمانی سبک رده دو با چگالی حدود ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب
• بلوک سیمانی رده سه با چگالی ۱۰۰۰ تا ۱۷۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب
• بلوک سیمانی رده چهار (بلوک‌های نیمه سبک) با چگالی ۱۷۰۰تا ۲۰۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب

-بلوک‌ های سیمانی را از نظر ظاهری به سه دسته ی زیرتقسیم میشوند:

• بلوک توخالی باربر
• بلوک توخالی غیر باربر
•  بلوک توپر

-کاربرد بلوک سیمانی توپر و توخالی:

• دیوار چینی حیاط
• دیوار چینی ساختمان
• جدا سازی داخل ساختمان

-بلوک های سیمانی را از نظر مصرف به :

انواع بلوک ‌های دیواری توکار و نمادار، تیغه ‌ای، ستونی و سقفی تقسیم بندی می کنند.

در تقسیم ‌بندی‌های دیگر بلوک‌ های مخصوص دودکش، جدول خیابان ‌ها و پیاده‌ روها و … نیز وجود دارد.

باید توجه داشت هرچه وزن بلوک بیشتر باشد تاب فشاری آن نیز بیشتر است. مقاومت دیوار باربر باید بیش از دیوار غیر باربر باشد.

در حالت کلی حجم فضاهای خالی بلوک سیمانی نباید بیش از نصف حجم کل بلوک باشد؛ در غیر این صورت مقاومت آن بسیار کاهش می ‌یابد.

بلوک سنگین دارای سوراخ ‌هایی است که با پرکننده‌ ی شن و ماسه، پر و به سنگینی بلوک منجر می ‌شود.

بلوک سبک اما، از ریزدانه ‌ی پوکه ‌ی معدنی (مقاوم ‌تر از صنعتی) یا صنعتی ساخته می ‌شود.

یا در حین تولید به واسطه‌ ی واکنش‌ های شیمیایی، حباب ‌هایی در ساختار آن پدید می ‌آید که آن را سبک ‌وزن می‌ نماید.

ماسه از اصلی ‌ترین عناصر ساخت بلوک سیمانی است.

به همین دلیل اغلب در نزدیکی دریا می‌توان کارخانه‌ های بلوک ‌سازی (بلوک ‌زنی) را مشاهده نمود.

انواع عمل ‌آوری بلوک‌های سیمانی

الف) عمل‌ آوری با گرما: در این روش بلوک‌ ها در مقابل باد بزن ‌های برقی قرار می‌گیرند. لازم است از رویارویی با جریان هوای آزاد محافظت شوند.

همچنین باید مراقبت شود رطوبت موجود در بلوک‌ها از بین نرود.

ب) عمل ‌آوری با آب: در این روش آب ‌پاشی منظم و با احتیاط انجام می‌ شود. بلوک از صدمات ممکن و احتمالی نور و باد و باران در امان نگاه داشته می ‌شود.

این روش حدود یک هفته زمان می ‌برد.

ج)  این روش که سریع ‌ترین روش عمل آوردن بلوک سیمانی محسوب می ‌شود، قرار دادن بلوک در محیطی خاص و در معرض بخار آب است.

این تنها روشی است که نیازمند انتقال مصالح به اتاقی با تجهیزات خاص و شرایط معین استاندارد است.

در این اتاق، کاهش و افزایش دما به آرامی صورت می ‌گیرد و از کاهش رطوبت بلوک سیمانی جلوگیری به عمل می‌آید.

این پروسه ‌ی عمل ‌آوری یک روز زمان می‌ برد.

-نکاتی که باید هنگام استفاده از بلوک‌ های سیمانی به آنها توجه داشت:

• به منظور حفظ چسبندگی بلوک ‌ها ، باید مداوما در حین کار خیسانده شوند و رطوبت آنها حفظ گردد.
• بلوک‌ های مورد استفاده باید هم ‌عرض هم و هم‌ عرض با دیوار چیده شوند.
• بلوک‌ چینی از ابتدا و انتهای دیوار شروع شده و به وسط دیوار می‌رسد.
• برای مقاومت بیشتر بلوک سیمانی از روش مسلح کردن استفاده می‌کنند.
• به این شکل که میلگرد های فلزی را داخل سوراخ ‌های بلوک جای می‌دهند.

-استاندارد بلوک سیمانی

استاندارد مصالح ساختمانی ایران به شماره ISIRI 70-1 بیان می کند که بلوک‌های توخالی دیواری  باید در اندازه‌های ۴۰×۳۰×۲۰ ، ۴۰×۲۰×۲۰ و ۴۰×۱۰×۲۰ سانتیمتر ساخته شوند. در این استاندارد آمده است که جمع طول قطعات توپر باید بیش از کل طول در همان جهت باشد و سطح بخش‌های پر بیش از ۵۰ درصد سطح کل بلوک در جهت عمود بر بار وارده را در بر گیرد.

در این استاندارد ضخامت حداقل جداره ‌ها و پوسته خارجی بلوک‌ها برای بلوک‌های کوچک ۳ سانتیمتر و برای بلوک‌های متوسط و بزرگ ۴ سانتیمتر تعیین شده است.