انواع میلگرد آج دار

–میلگرد چیست؟

تعریف تخصصی میلگرد: پروفیل با سطح مقطع دایره توپر که معمولا دارای آج می باشند.

همان طور که در مطالب قبلی گفتیم، میلگرد یا آرماتور، فولادی است که در بتن برای جبران مقاومت کششی پایین آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فولادی که به این منظور در سازه‌های بتن آرمه به کار می‌رود به شکل سیم یا میلگرد می‌باشد و فولاد میلگرد نامیده می‌شود.

البته در موارد خاصی از فولاد ساختمانی نظیر شبکه بندیها و تقویت کننده ها و نگهدارنده ها و حتی لوازم تزئینی مانند فرفوژه،  ناودانی و یا قوطی نیز برای مسلح کردن بتن استفاده می‌شود که البته در کشورهای مختلف با استانداردهای خاصی تولید می شوند که استاندارد روسی در این رواج زیادی دارد.

ما در مطلب فوق سعی داریم شما را با انواع میلگرد آج دار آشنا کنیم.

آج روی میلگرد کمک می کند تا بتن به سطح میلگرد راحت تر بچسبد.

فاصله، ارتفاع و نوع الگو آج ها که بر روی میلگرد ها وجود دارد با توجه به نوعشان و استانداردشان متفاوت است.

بعضی از میلگردهای آج دار طی فرآیند تولید به صورت پیش فرض بر روی سطح خود دارای آج هستند و برخی دیگر بعد  از عبور از بین قالب زن، دارای آج می شوند.

و برخی مانند میلگرد ساده از فرآیندی عبور می کنند که لایه ای سیم به دور آن ها پیچیده شده و به میلگرد آج دار بدل می شوند.

 

-انواع میلگرد آج دار و مشخصات مکانیکی آنها :

۱- میلگرد نیمه سخت با آج ساده (A2)

این نوع میلگرد با تنش جاری ۳۰۰۰ کیلوگرم بر سانتی متر مربع و تنش گسیختگی ۵۰۰۰ کیلوگرم بر سانتی متر مربع و تغییر شکل نسبی پلاستیکی (در زمان گسیختگی) ۱۹ درصد بعنوان میلگرد نیمه خشک (ترد) و نیمه نرم شناخته شده که بصورت آجدار و عمدتا آج فنری شکل می باشد.

این میلگرد برای عملیات ساختمانی و خصوصا خاموت زنی مناسب بوده و انجام عملیات جوشکاری بر روی آن در صورت اجبار میسر بوده که البته توصیه می شود در صورت امکان از جوشکاری آن پرهیز شود.

۲-  میلگرد سخت با آج پیچیده (A3)

این میلگرد با تنش جاری ۴۰۰۰ کیلوگرم بر سانتی متر مربع و تنش گسیختگی ۶۰۰۰ کیلوگرم بر سانتی متر مربع و تغییر شکل نسبی پلاستیکی (در زمان گسیختگی) ۱۴ درصد بعنوان میلگرد خشک (ترد) مناسب عملیات سیویل صنعتی و ساختمانی بوده که بصورت آجدار و عمدتا آج جناقی می باشد و اکیدا برای آهنگری و تغییر شکلهای فراوان با زوایای تند مناسب نبوده و همچنین به هیچ وجه عملیات جوشکاری بر روی آن مجاز نمی باشد.

۳- میلگرد سخت با آج پیچیده (A4)

دارای آج دوکی شکل می باشند. مطابق استاندارد شماره ۳۱۳۲ سازمان ملی استاندارد ایران میلگرد A4 یا میلگردهای با آج ۵۲۰ و ۵۰۰ از نوع آجدار مرکب می باشند.

بدین ترتیب که آج های عرضی دوکی شکل در دو طرف آج طولی و به صورت چهار نیم مـارپیچ بـه شـکل هفت – هشت و با زاویه ۳۵درجه تا و شامل ۷۵ درجه می باشد. حداقل مقاومت کششی ۵۲۰ مگاپاسکال و شکل پذیری حداقل ۱۸% را برای این گرید از محصولات خود تضمین مینماید.

استفاده از میلگرد  A4 با تنش تسلیم ۵۰۰ و۵۲۰ مگاپاسکال،به ترتیب به عنوان میلگردهای آج ۵۰۰ وآج ۵۲۰ خوانده می شوند، در طراحی و ساخت همه انواع سازه های ساختمانی (سازه های غیر ساختمانی را شامل نمی شود) بتن آرمه، به جز دیوارهای برشی ویژه و قاب های خمشی ویژه، در صورت احراز شرایط زیر به تصویب رسید.

– میلگرد دارای آج های عرضی دوکی شکل در دو طرف آج طولی بوده داشته باشد.

– شکل پذیری میلگرد حداقل در حد مورد انتظار برای میلگرد A3 باشد، به طوری که میزان ازدیاد طول نسبی آن در طولی معادل ۵ برابر قطر، حداقل ۱۶% باشد.

– در تولید میلگرد، از شمش با کربن بالا استفاده نشود.

روش تولید میلگرد، تکنولوژی ترمکس بوده وکربن معادل (CE) میلگرد، حداکثر ۵/۰ باشد.

– کارخانه تولید کننده میلگرد، گواهی سازمان ملی استاندارد را برای تولید میلگرد های آج ۵۰۰ وآج ۵۲۰ اخذ نموده ونشان کارخانه و رده میلگرد را بر آن حک کرده باشد.

-شکل ظاهری میلگرد های A2 و A3

در طراحی پی از میلگرد طولی A3 و میلگرد عرضی A2 استفاده می شود . یکی از راه های شناسایی شکل آج است.

در میلگرد های A3 آج ها به صورت ضربدری هستند اما در A2 به صورت منفرد هستند.

در میلگرد های A2 آج ها بصورت موازی هستند ولی در میلگرد های A3 آج ها بصورت هفت و هشت هستند.

-انواع میلگردهای آج دار بر اساس استاندارد و آنالیز کنونی

میلگرد آج دار ۳۴۰ (میلگرد آجدار مارپیچ) یا ( یکنواخت)

میلگرد آج دار ۳۵۰ (میلگرد آجدار مارپیچ) یا ( یکنواخت)

میلگرد آج دار ۴۰۰ (میلگرد آجدار جناقی) یا (یکنواخت)

میلگرد آج دار ۴۲۰ (میلگرد آجدار جناقی ) یا ( یکنواخت)

میلگرد آج دار ۵۰۰ (میلگرد آجدار مرکب)

میلگرد آج دار ۵۲۰ (میلگرد آجدار مرکب )

در حال حاضر تمام میلگردهای بازار تابع چنین استانداردی هستند.

‌وقتی نام ‌میلگرد A2 را می‌شنوید بدانید که منظور همان ‌میلگرد آج ۳۴۰‌ است و منظور از ‌میلگرد A3 ، همان ‌میلگرد آج ۴۰۰‌ است.

فقط نام‌ها ثابت مانده ولی آنالیز و استاندارد آنها کاملاً متفاوت است.

-روش تشخیص میلگرد ‌آج ۳۴۰‌ و میلگرد ‌آج ۴۰۰‌‌

در ‌‌آج ۳۴۰‌، آج‌ها با زاویه ۴۵ درجه و بصورت مارپیچی است.

‌در ‌آج ۴۰۰‌ زاویه آج‌ها ۴۵ درجه است ولی اگر از روبرو به میلگرد نگاه کنید، آج‌ها به صورت جناقی (هفت و هشت) است.

نکته ۱: اگر مجری سازه‌ای هستید یا ناظر باید به نوع آرماتور مصرفی در سازه که طراح مد نظر داشته توجه کنید و در صورت مشخص نشدن در نقشه‌ها آن را از طراح مطالبه کنید.

نکته ۲: هنگام تهیه میلگرد از کارخانه‌های معتبر تولید میلگرد استفاده کنید چراکه ممکن است افراد سود جو اقدام به تهیه میلگرد A2 با آج جناقی بکنند.

نکته ۳: اگر ناظر سازه هستید و به نوع میلگرد شک کردید ولی از نظر ظاهری ایرادی نداشت نمونه میلگردها را به آزمایشگاه برای تشخیص صحیح ارائه بدهید.

-خواص مکانیکی میلگرد ها، تست کرنش و کشش و خمش

.تنش تسلیم

حداکثر نیرویی است که به میلگرد وارد‌ و میلگرد دچار تغییر شکل دائمی نمی‌شود.

اگر مقدار نیرو افزایش یابد، میلگرد بحالت اولیه بر نمی‌گردد و برای همیشه تغییر شکل می‌دهد.

خاصیت برگشت پذیری را ‌خاصیت الاستیکه‌ و خاصیت برگشت ناپذیری را ‌خاصیت پلاستیک‌ می‌نامند.

در طراحی‌ها، ملاک انتخاب میلگرد، مقدار تنش تسلیم است.

به همین خاطر است که بخاطر همین خاصیت بسیار مهم، مقدار تنش تسلیم در نامگذاری میلگردها سهیم است.

در میلگرد آج ۳۴۰‌،‌ حداقل تنش تسلیم این میلگرد، ۳۴۰ مگاپاسکال (MPA) است.

.مقاومت کششی

مقاومت کششی، بیشترین نیروی کششی است که جسم قبل از شکست تحمل می‌کند. واحد آن، ‌پوند بر اینچ مربع‌ است.

خاصیت مقاومت کششی میلگردها را می‌توان با عملیاتی همچون آلیاژکاری، سرد کاری،‌ یا عملیات حرارتی افزایش داد.

عبارات متشابهی که برای مقاومت کششی بکار گرفته می‌شود شامل استحکام کششی – تاو کششی– Tensie Strength.

در آزمون کشش و ازدیاد طول نسبی، میزان انعطاف پذیر بودن و یا شکننده بودن میلگرد مشخص می‌شود.

-، آج روی میلگردها سبک‌های مختلفی دارد و در ایران سه گرید A2، A3 و A4 میلگردهای آجدار پرکاربرد هستند. اما علاوه بر تفاوت در نوع آج، این نوع میلگرد را می‌توان از نظر کاربرد و تولید نیز دسته بندی نمود که در ادامه به معرفی و بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

.میلگرد ترمکس یا TMT

میلگردهای عملیات حرارتی شده با استفاده از فرآیند ترمو مکانیکی بهبود داده می‌شوند و از مقاومت بالایی برخوردار هستند، استفاده از این نوع میلگرد در سازه‌های بتنی به ‌ویژه در استفاده هم‌زمان در کنار سیمان مسلح (RCC) مقاومت بالایی را ایجاد می‌کند.

استفاده از روش ترمکس یکی از جدیدترین فرایندها در تولید میلگردهای فلزی MS با خواص بهبود یافته مانند استحکام، انعطاف پذیری، توانایی جوشکاری، قابلیت خم شدن و بالاترین استانداردهای کیفیت است.

.ویژگی‌های میلگردهای TMT

 

شکل پذیری و انعطاف پذیری بهتر

استحکام خمشی بیشتر

مقاومت در برابر زلزله بیشتر به نسبت میلگردهای ساده کربنی

مقاومت در برابر خوردگی

مقاومت حرارتی بالا

اقتصادی و مقرون به‌صرفه

بدون از دست دادن مقاومت در اتصالات جوشی

امکان جوشکاری با الکترودهای معمولی

 

.میلگرد آجدار مقاومت بالا یا HSD

میلگردهای آجدار با مقاومت بالا، میلگردهای فولادی پیچ خورده با لبه‌ها، دنده‌ها، طرح ریزی یا تغییر شکل روی سطح آن‌ها هستند.

این میلگرد به‌طور گسترده به‌منظور تقویت در ساخت و ساز استفاده می‌شود.

این میلگردها در اندازه یا بخش‌هایی از قطر ۴ میلی متر تا ۵۰ میلی متر تولید می‌شوند.

.ویژگی‌های میلگرد HSD

مقدار کم کربن – میلگرد HSD از سطح کربن کمتری برخوردار است و در نتیجه قابلیت شکل پذیری، استحکام و توانایی جوشکاری خوبی دارد.

استحکام خمشی بیشتر- میلگردهای HSD به خاطر استحکام خمشی عالی هنگام استفاده از در بتن به‌خوبی شناخته شده‌اند.

قابلیت جوشکاری – از آنجا که این میلگردها کربن کمتری دارند، از قدرت جوشکاری ۱۰۰٪ نسبت به میلگردهای معمولی برخوردار هستند.

استحکام کششی بالا – میلگردهای HSD از مقاومت کششی بالایی برخوردار هستند. آن‌ها در فرآیند ساخت و ساز، جایی که خم شدن مجدد زیادی لازم است، مقاومت خوبی را ارائه می‌دهند.

دامنه کاربرد گسترده – این میلگردها دارای طیف وسیعی از کاربردها مانند ساخت ساختمان‌های مسکونی، تجاری و صنعتی، پل‌ها و غیره هستند.

قابلیت انعطاف پذیری رضایت بخش – حداقل وزن و حداکثر استحکام و مناسب برای فشرده سازی و تقویت تنش.

.مشخصات میلگرد فولادی تقویت شده

میلگردهای تقویت شده با استفاده از مواد فلزی مختلف حاصل از نورد گرم هستند.

بیشتر میلگردها از شمش‌های جدید فولادی نورد می‌شوند، اما سایر آن‌ها از ضایعات فولادی یا ریل‌های قطار نورد می‌شوند.

میلگردها باید دارای نوعی شناسایی باشند که می‌تواند برای شناسایی نورد تولید کننده از آن‌ها استفاده شود.

انجمن آزمایش و مواد آمریکا (ASTM) حکم شناسایی استانداردی را ایجاد کرده است که همه میلگردها باید مطابق آن باشند:

شماره باید اندازه میلگرد را مشخص کند.

نوع نماد فولاد باید ذکر شود. به‌عنوان مثال، “N” به معنای این است که میلگرد از یک شمش جدید نورد شده است، “W” مخفف فولاد قابل جوشکاری است و برای تولید نوع “A” از فولاد ریل جهت نورد استفاده می‌کند.

درجه شناسایی میلگرد باید ذکر شود: این یا ۶۰ یا ۷۵ یا در واحد متریک ۴۲۰ یا ۵۲۰ است. درجه نشانگر قدرت عملکرد میلگرد است.

 

نمادی که کارخانه سازنده میلگرد را نورد می‌کند باید درج شود: این معمولاً یک حرف واحد یا یک نماد ساده است.

میلگردهای فولادی تقویت شده با مقاومت کمتر تنها سه علامت دارد که نورد تولید کننده میلگرد، اندازه میلگرد و نوع فولاد مورد استفاده را مشخص می‌کند. فولاد تقویت شده با استحکام بالا از یک سیستم خطی مداوم برای نشان دادن درجه فولاد استفاده می‌کند.

اگر میلگرد شامل دو خط باشد، نشان می‌دهد که میلگرد به میلگردهای ۷۵۰۰۰ psi نورد شده است. هنگامی که یک خط وجود دارد، یک میلگرد نورد شده تحت فشار ۶۰،۰۰۰ psi را نشان می‌دهد.

-انواع کاربرد میلگرد ( آرماتور )‌ در بتن:

میلگردها به شکل‌های مختلف در اعضای بتنی مسلح مورد استفاده قرار می‌گیرند که معمولاً در نقشه‌های سازه‌ای‌، بطور دقیق ترسیم میشوند؛ کاربردهای مختلف انواع آن ها به شرح زیر است:

.میلگرد راستا‌ چیست؟

برای افزایش مقاومت کششی بتن

.میلگرد خاموت چیست؟

برای جلوگیری از بیرون زدگی آرماتورهای طولی در اثر کمانش و تحمل نیروهای برشی و جلوگیری از گسترش ترک‌.

.میلگرد سنجاقک چیست؟

برای تقویت مقاومت برشی خاموت‌ها و اتصال کامل بین میل گردهای طولی و خاموت

.میلگرد خرک چیست؟

برای قرار دادن دو شبکه‌ی متوالی افقی با فاصله‌ی معین در داخل قالب (‌در بتن ریزی‌های کف و فونداسیون‌)

.میلگرد رکابی چیست؟

برای در امتداد نگه داشتن آرماتورهای طولی یا عمودی در بتن ریزی دیوارها و دال‌ها (به شکل حرف u) یا بین دو سفره آرماتور (شبکه مش‌بندی)

.میلگرد ادکا چیست؟

لنگرهای منفی در تکیه‌گاه‌های تیر و برای تحمل نیروهای برشی

-وزن هر شاخه میلگرد به شرح زیر است:

یک شاخه ۱۲ متری میلگرد ۸ به میزان ۵ کیلوگرم وزن دارد

یک شاخه ۱۲ متری میلگرد ۱۰ به میزان ۷٫۵ کیلوگرم وزن دارد

یک شاخه ۱۲ متری میلگرد ۱۲ به میزان ۱۱ کیلوگرم وزن دارد

یک شاخه ۱۲ متری میلگرد ۱۴ به میزان ۱۵ کیلوگرم وزن دارد

یک شاخه ۱۲ متری میلگرد ۱۶ به میزان ۲۰ کیلوگرم وزن دارد

یک شاخه ۱۲ متری میلگرد ۱۸ به میزان ۲۵ کیلوگرم وزن دارد

یک شاخه ۱۲ متری میلگرد ۲۰ به میزان ۳۰ کیلوگرم وزن دارد

یک شاخه ۱۲ متری میلگرد ۲۲ به میزان ۳۷ کیلوگرم وزن دارد

یک شاخه ۱۲ متری میلگرد ۲۵ به میزان ۴۷ کیلوگرم وزن دارد

یک شاخه ۱۲ متری میلگرد ۲۸ به میزان ۵۸ کیلوگرم وزن دارد

یک شاخه ۱۲ متری میلگرد ۳۰ به میزان ۶۶ کیلوگرم وزن دارد

یک شاخه ۱۲ متری میلگرد ۳۲ به میزان ۷۵ کیلوگرم وزن دارد

یک شاخه ۱۲ متری میلگرد ۳۴ به میزان ۸۵ کیلوگرم وزن دارد

یک شاخه ۱۲ متری میلگرد ۳۶ به میزان ۹۵ کیلوگرم وزن دارد

یک شاخه ۱۲ متری میلگرد ۳۸ به میزان ۱۰۶ کیلوگرم وزن دارد

یک شاخه ۱۲ متری میلگرد ۴۰ به میزان ۱۱۸ کیلوگرم وزن دارد